Helal Tedarik Zinciri Yönetiminde Risklerin Belirlenmesi: Best–Worst Method Yaklaşımı
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17488285Özet
Helal tedarik zinciri, özellikle helal ürünlere yönelik küresel talebin artmaya devam etmesiyle birlikte, tedarik zinciri yönetiminin daha geniş alanı içinde kritik bir araştırma ve uygulama alanı olarak ortaya çıkmıştır. Hammaddelerden son tüketicilere kadar tedarik zinciri boyunca helal bütünlüğünü sağlamanın karmaşıklığı, gelişmiş karar alma araçlarının benimsenmesini gerektirmektedir. Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yaklaşımları, helal tedarik zinciri yönetimindeki çok yönlü riskleri ve öncelikleri ele almak için etkili metodolojiler olarak giderek daha fazla kabul görmektedir. Helal gıda sektörünün artan karmaşıklığı ve küreselleşmesi, helal tedarik zincirlerinin bütünlüğünü, verimliliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için sağlam karar alma çerçevelerinin geliştirilmesini gerekli kılmıştır. Özellikle bulanık mantık ve hiyerarşik yapılandırmayı içeren ÇKKV yöntemleri, helal tedarik zinciri yönetiminde bulunan çok yönlü riskleri ve operasyonel zorlukları ele almada temel araçlar olarak ortaya çıkmıştır. Bu makale, helal tedarik zincirleri bağlamında, ÇKKV tekniklerinin uygulanmasının bir entegrasyonuna odaklanmaktadır. Helal tedarik zinciri yönetiminde ÇKKV tekniklerinin uygulanması, karmaşık ve çok boyutlu riskleri ve operasyonel zorlukları ele alma ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Literatür, bulanık mantık tabanlı yöntemlerin riskleri önceliklendirme, tedarikçi seçimi ve bütünlük ve sürdürülebilirlik önlemlerini entegre etmedeki etkinliğini göstermektedir. Helal uyumluluğunun benzersiz gereklilikleri, tedarik zinciri entegrasyonunun önemi ve helal sertifikasyonunun gelişen standartları, karar alma süreçlerini birlikte şekillendirmektedir. Helal sektörü küresel olarak büyümeye devam ettikçe, gelişmiş ÇKKV çerçevelerinin benimsenmesi, helal tedarik zincirlerinin bütünlüğünü, verimliliğini ve dayanıklılığını sağlamada etkili olacaktır.
İndirmeler
Referanslar
Ali, M. H., Tan, K. H., & Ismail, M. D. (2017). A supply chain integrity framework for halal food. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-07-2016-0345
Ali, M. H., Zhan, Y., Alam, S. S., Tse, Y. K., & Tan, K. H. (2017). Food supply chain integrity: the need to go beyond certification. Industrial Management & Data Systems . https://doi.org/10.1108/IMDS-09-2016-0357
Annabi, C. A. & Ibidapo-Obe, O. O. (2017). Halal certification organizations in the united kingdom. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-06-2015-0045
Fathi, E., Zailani, S., Iranmanesh, M., & Kanapathy, K. (2016). Drivers of consumers’ willingness to pay for halal logistics. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-06-2015-0212
Haleem, A. & Khan, M. I. (2017). Towards successful adoption of halal logistics and its implications for the stakeholders. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-12-2016-0637
Haleem, A., Khan, M. I., & Khan, S. (2020). Conceptualising a framework linking halal supply chain management with sustainability: an india centric study. Journal of Islamic Marketing 12(8). https://doi.org/10.1108/jima-07-2019-0149
Karia, N. (2019). Halal logistics: practices, integration and performance of logistics service providers. Journal of Islamic Marketing 13(1). https://doi.org/10.1108/jima-08-2018-0132
Khan, S., Khan, M. I., Haleem, A., & Jami, A. R. (2019). Prioritising the risks in halal food supply chain: an mcdm approach. Journal of Islamic Marketing 13(1). https://doi.org/10.1108/jima-10-2018-0206
Khan, S., Haleem, A., & Khan, M. I. (2020). Risk management in halal supply chain: an integrated fuzzy delphi and dematel approach. Journal of Modelling in Management 16(1). https://doi.org/10.1108/jm2-09-2019-0228
Khan, S., Haleem, A., & Khan, M. I. (2021). Assessment of risk in the management of Halal supply chain using fuzzy BWM method. In Supply Chain Forum: An International Journal (Vol. 22, No. 1, pp. 57-73). Taylor & Francis.
Maman, U., Mahbubi, A., & Jie, F. (2018). Halal risk mitigation in the australian–indonesian red meat supply chain. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-12-2015-0095
Manzouri, M., Rahman, M. N. A., Saibani, N., & Zain, C. R. C. M. (2013). Lean supply chain practices in the halal food. International Journal of Lean Six Sigma . https://doi.org/10.1108/IJLSS-10-2012-0011
Mubin, N. A., Rahman, A. A., Kamarulzaman, N. H., & Yusof, R. N. R. (2021). Readiness and stakeholders influence for halal logistics practices implementation towards supply chain performance. International Journal of Asian Social Science 12(1). https://doi.org/10.18488/5007.v12i1.4394
Nugroho, A. J. S., Andadari, R. K., & Aribowo, E. K. (2018). Supply chain and purchasing behavior of halal chicken meat. Share: Jurnal Ekonomi dan Keuangan Islam 7(2). https://doi.org/10.22373/share.v7i2.3493
Othman, B., Shaarani, S. M., & Bahron, A. (2016). Evaluation of knowledge, halal quality assurance practices and commitment among food industries in malaysia. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-12-2015-0496
Poniman, D., Purchase, S., & Sneddon, J. (2015). Traceability systems in the western australia halal food supply chain. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics . https://doi.org/10.1108/APJML-05-2014-0082
Rahman, N. A. A., Mohammad, M. F., Rahim, S. A., & Noh, H. M. (2018). Implementing air cargo halal warehouse: insight from malaysia. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-09-2016-0071
Randeree, K. (2019). Challenges in halal food ecosystems: the case of the united arab emirates. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-08-2018-0515
Rashid, N. A. & Bojei, J. (2019). The relationship between halal traceability system adoption and environmental factors on halal food supply chain integrity in malaysia. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-01-2018-0016
Sarwar, A., Zafar, A., & Qadir, A. (2021). Analysis and prioritization of risk factors in the management of halal supply chain management. Discover Sustainability, 2(1), 30.
Soon, J. M., Chandia, M., & Regenstein, J. M. (2017). Halal integrity in the food supply chain. British Food Journal . https://doi.org/10.1108/BFJ-04-2016-0150
Talib, M. S. A., Hamid, A. B. A., & Chin, T. A. (2016). Can halal certification influence logistics performance?. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-02-2015-0015
Talib, M. S. A., Hamid, A. B. A., & Zulfakar, M. H. (2015). Halal supply chain critical success factors: a literature review. Journal of Islamic Marketing 6(1). https://doi.org/10.1108/jima-07-2013-0049
Talib, M. S. A., Pang, L. L., & Ngah, A. H. (2020). The role of government in promoting halal logistics: a systematic literature review. Journal of Islamic Marketing 12(9). https://doi.org/10.1108/jima-05-2020-0124
Talib, M. S. A., Sawari, S. S. M., Hamid, A. B. A., & Chin, T. A. (2016). Emerging halal food market: an institutional theory of halal certificate implementation. Management Research Review . https://doi.org/10.1108/MRR-06-2015-0147
Talib, M. S. A. (2020). Identifying halal logistics constraints in brunei darussalam. Journal of Islamic Marketing 12(6). https://doi.org/10.1108/jima-09-2019-0189
Tan, K. H., Ali, M. H., Makhbul, Z. M., & Ismail, A. (2017). The impact of external integration on halal food integrity. Supply Chain Management: An International Journal . https://doi.org/10.1108/SCM-05-2016-0171
Tieman, M., Vorst, J. G. V. D., Ghazali, M. C., & Vorst, J. V. D. (2012). Principles in halal supply chain management. Journal of Islamic Marketing 3(3). https://doi.org/10.1108/17590831211259727
Tieman, M. (2011). The application of halal in supply chain management: in‐depth interviews. Journal of Islamic Marketing 2(2). https://doi.org/10.1108/17590831111139893
Tieman, M. (2018). Halal supply chain certification: the next frontier in halal certification?. ICR Journal 9(2). https://doi.org/10.52282/icr.v9i2.124
Tieman, M. (2017). Halal risk management: combining robustness and resilience. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-06-2015-0041
Tieman, M. (2019). Measuring corporate halal reputation. Journal of Islamic Marketing 11(3). https://doi.org/10.1108/jima-05-2018-0095
Yoon, K. P., & Hwang, C. L. (1995). Multiple Attribute Decision Making: An Introduction. Sage Publications.
Zailani, S., Iranmanesh, M., Aziz, A. A., & Kanapathy, K. (2017). Halal logistics opportunities and challenges. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-04-2015-0028
Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2011). Multiple criteria decision making (MCDM) methods in economics: An overview. Technological and Economic Development of Economy, 17(2),397–427.
Zulfakar, M. H., Chan, C., & Jie, F. (2018). Institutional forces on australian halal meat supply chain (ahmsc) operations. Journal of Islamic Marketing . https://doi.org/10.1108/JIMA-01-2016-0005
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
