Kopula Temelli Riske Maruz Değer (VaR) Yaklaşımıyla Portföy Risk Analizi
Özet Görüntüleme: 61
/ 
PDF İndirme: 20
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17488316Anahtar Kelimeler:
Riske Maruz Değer (VaR), Kopula Modelleri, Portföy Riski, Finansal Risk YönetimiÖzet
Bu çalışmanın temel amacı, Gram Altın (KA), BIST100 endeksi ve Dolar/TL kuru (USD) olmak üzere üç finansal varlıktan oluşan eşit ağırlıklı bir portföyün risk profilini, Copula tabanlı Riske Maruz Değer (Value at Risk, VaR) analizi yoluyla değerlendirmektir. Ocak 1990 – Şubat 2025 dönemine ait aylık veriler kullanılarak portföydeki varlıkların bağımlılık yapısı Gaussian Copula modeliyle modellenmiş; 10.000 senaryo üzerinden simülasyon gerçekleştirilmiştir. Simüle edilen getiriler aracılığıyla portföyün %95 ve %99 güven düzeylerinde karşılaşabileceği maksimum kayıplar tahmin edilmiştir. Ayrıca, her bir varlığın portföy riskine katkısı bileşen bazında hesaplanarak portföy riskinin kaynakları analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, BIST100’ün portföy riskine en yüksek katkıyı yaptığını, KA ve USD’nin ise görece daha sınırlı risk katkısına sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma, geleneksel korelasyon analizlerinin ötesine geçerek, finansal varlıklar arasındaki doğrusal olmayan bağımlılıkların modellenmesinde Copula yaklaşımının güçlü bir araç sunduğunu ortaya koymaktadır. Bu yönüyle sonuçlar, yatırımcıların portföy yönetimi stratejilerini daha etkin şekilde oluşturmasına katkı sağlamaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Ab Razak, R., & Ismail, N. (2016). Portfolio risks of bivariate financial returns using copula-VaR approach: A case study on Malaysia and US stock markets. Global journal of pure and applied mathematics, 12(3), 1947-1964.
Akan, B., Oktay, A., & Tüzün, Y. (2003). Parametrik Riske Maruz Değer yöntemi ve Türkiye uygulaması. Bankacılar Dergisi, 45(14), 29–39.
Aksel, K. H., 2001, Riske Maruz Değerin Özellikleri, Active Bankacılık ve Finans Dergisi, Mart-Nisan, 17, 62-71.
Anisha, E., Maruddani, D. A. I., & Suparti. (2021). Copula Frank untuk perhitungan Value at Risk portofolio bivariat pada model exponential generalized autoregressive conditional heteroscedasticity. Jurnal Gaussian, 10(4), 562–572. https://ejournal3.undip.ac.id/ index.php/gaussian
Ardhitha, T., Sulistianingsih, E., & Satyahadewi, N. (2023). Value at risk analysis on blue chip stocks portfolio with Gaussian copula. BAREKENG: Journal of Mathematics and Its Applications, 17(3), 1739–1748. https://doi.org/10.30598/barekengvol17iss3pp1739-1748
Avşarlıgil, N., Demir, Y., & Doğru, E. (2015). Riske maruz değer ölçüm yöntemleri aracılığıyla BIST’te işlem gören spor kulüpleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 81–107.
Bozkuş, S. (2005). Risk ölçümünde alternatif yaklaşımlar: Riske maruz değer (VaR) ve beklenen kayıp (ES) uygulamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 27–45.
Byun, K., & Song, S.(2021). Value at Risk of portfolios using copulas. Communications for Statistical Applications and Methods, 28(1), 59-79.
Cherubini, U., Luciano, E., & Vecchiato, W. (2004). Copula Methods in Finance. John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/9781118673331
Cortese, F. P. (2019). Tail dependence in financial markets: A dynamic copula approach. Risks, 7(4), 116.
Çatal, D., & Albayrak, R. S. (2013). Riske Maruz Değer Hesabında Karışım Kopula Kullanımı: Dolar-Euro Portföyü. Journal of Yasar University, 8(31), 5187-5202.
Çelik, S. (2022). Copula ile portföy riskinin hesaplanması: BİST100 ve USD kuru üzerine bir uygulama. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 7(2), 1–14.
Demireli, E., & Taner, B. (2009). Risk yönetiminde riske maruz değer yöntemleri ve bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 127–148.
Di Clemente, A., & Romano, C. (2021). Calibrating and Simulating Copula Functions in Financial Applications. Frontiers in Applied Mathematics and Statistics, 7, 642210. https://doi.org/10.3389/fams.2021.642210
Di Clemente, A., & Romano, C. (2021). Calibrating and simulating copula functions in financial applications. Frontiers in Applied Mathematics and Statistics, 7, 642210. https://doi.org/10.3389/fams.2021.642210
Embrechts, P., McNeil, A. J., & Straumann, D. (2002). Correlation and Dependence in Risk Management: Properties and Pitfalls. In Dempster, M. (Ed.), Risk Management: Value at Risk and Beyond (pp. 176–223). Cambridge University Press.
Evci, S., & Kandır, S. Y. (2015). Endüstriyel metal piyasasında piyasa riskinin ölçülmesi: Riske maruz değer (VaR) yöntemi ile bir uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 157–170.
Fantazzini, D. (2008). Dynamic copula modelling for value at risk. Frontiers in Finance and Economics, 5(2), 72–108.
Gürsakal, S. (2007). Hisse senedi ve döviz piyasası risklerinin riske maruz değer yöntemi ile karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 61–76.
Haverinen, P. (2024). Comparing traditional VaR with copula-based VaR in extreme market volatility [Bachelor's thesis, Turku School of Economics].
Hendricks, D. (1996). Evaluation of value-at-risk models using historical data. Economic policy review, 2(1).
Hull, J., & White, A. (1998). Value at risk when daily changes in market variables are not normally distributed. Journal of derivatives, 5, 9-19.
Joe, H. (2014). Dependence Modeling with Copulas. Chapman & Hall/CRC.
https://doi.org/10.1201/b17116
Kayahan, C., & Topal, Y. (2009). Tarihsel riske maruz değer (RMD) finansal riskleri açıklamada yeterli midir? Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 179–198.
Koldere Akın, Y., & Akduğan, U. (2012). Finansal piyasalarda risklerin belirlenmesinde riske maruz değer yöntemine ilişkin bir uygulama. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 225–236.
Korkmaz, T., & Bostancı, A. (2011). RMD hesaplamalarında volatilite tahminleme modellerinin karşılaştırılması ve Basel II yaklaşımına göre geriye dönük test edilmesi: İMKB 100 endeksi uygulaması. Business and Economics Research Journal, 2(3), 1–17.
Korkmaz, T. ve Pekkaya, M. (2005), Excel Uygulamalı Finans Matematiği, Ekin Kitabevi, Ankara.
McNeil, A. J., Frey, R., & Embrechts, P. (2015). Quantitative Risk Management: Concepts, Techniques and Tools. Princeton University Press.
Molina Barreto, A. M., & Ishimura, N. (2023). Remarks on a copula‐based conditional value at risk for the portfolio problem. Intelligent Systems in Accounting, Finance and Management, 30(3), 150-170.
Najiha, A., Herdiani, E. T., & Tinungki, G. M. (2023). The application of Gumbel copula to estimate Value at Risk with backtesting in telecommunication stock. BAREKENG: Journal of Mathematics and Its Applications, 17(1), 0245–0252. https://doi.org/10.30598/barekengvol17iss1pp0245-0252
Nelsen, R. B. (2006). An introduction to copulas. New York, NY: Springer New York.
Nguyen, V. L., & Huynh, V. N. (2014). Using conditional Copula to estimate Value-at-Risk in Vietnam’s foreign exchange market. In Econometrics of risk (pp. 471-482). Cham: Springer International Publishing.
Patton, A. J. (2006). Modelling asymmetric exchange rate dependence. International economic review, 47(2), 527-556.
Pasieczna, A. H. (2021, June). Model Risk of VaR and ES Using Monte Carlo: Study on Financial Institutions from Paris and Frankfurt Stock Exchanges. In Contemporary Trends and Challenges in Finance: Proceedings from the 6th Wroclaw International Conference in Finance (pp. 75-85). Cham: Springer International Publishing.
Rockafellar, R. T., & Uryasev, S. (2002). Conditional value-at-risk for general loss distributions. Journal of Banking & Finance, 26(7), 1443–1471.
Sampid, M. G., & Hasim, H. M. (2018). Estimating value-at-risk using a multivariate copula-based volatility model: Evidence from European banks. International economics, 156, 175-192.
Saifullah, M. D., Sa’adah, U., Andawaningtyas, K., & Handamari, E. W. (2024). Value at risk estimation for stock portfolio using the Archimedean copula approach. Barekeng: Journal of Mathematics and Its Applications, 18(3), 1779–1790. https://doi.org/10.30598/barekengvol18iss3pp1779-1790
Sirait, K. B., & Simatupang, B. M. (2018). Exchange rate forecasting and value-at-risk estimation on Indonesian currency using copula method. Advances in Economics, Business and Management Research, 92, 3rd International Conference on Accounting, Management and Economics (ICAME 2018), 92–98. Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/icame-18.2019.19
Syuhada, K., & Hakim, A. (2020). Modeling risk dependence and portfolio VaR forecast through vine copula for cryptocurrencies. PLoS One, 15(12), e0242102.
Taş, O., & İltüzer, Z. (2008). Monte Carlo simülasyon yöntemi ile riske maruz değerin İMKB30 endeksi ve DİBS portföyü üzerinde bir uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 67–87.
Tinungki, G. M., Siswanto, S., & Najiha, A. (2023). The Gumbel copula method for estimating value at risk: Evidence from telecommunication stocks in Indonesia during the COVID-19 pandemic. Journal of Risk and Financial Management, 16(4), 242. https://doi.org/10.3390/jrfm16040242
Ural, M. (2009). Riske maruz değer hesaplamasında alternatif yaklaşımlar. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 3(2), 63-86.
Uzunoğlu, M., Geçer, T., Eren, A. K., Kızıl, A., Onar, Ö. Ç. (2005), Matlab ile Risk Yönetimi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Ural, M., & Adakale, T. (2009). Beklenen kayıp yöntemi ile riske maruz değer. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17, 23–39.
Yıldırım, H., & Çolakyan, A. (2014). Finansal yatırım araçlarında riske maruz değer uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 1–24.
Yılmaz, T., & Yıldız, B. (2022). Yatırımcıların risk iştahı endeksi ile korku endeksleri arasındaki ilişki: Türkiye’de ARDL ile ampirik bir uygulama. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(3), 646-676.
Yıldız, B. (2023). Finansal Gelişme ile Reel Kesim Güven Endeksi Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi ve Toda-Yamamoto Granger Nedensellik Testleriyle İncelenmesi: Türkiye İçin Bir Uygulama. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(2),219-235.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
