YAS VE HÜZNÜ TUZLA ONARMAK: YAMAMOTO’NUN AYİNSEL ENSTALASYONLARI

Özet

Motoi Yamamoto (d.1966) küresel sanat ortamında Japonya’yı temsil eden önemli isimlerden biridir. 1994’te kız kardeşini beyin kanserinden kaybeden Yamamoto’nun yaşamında ve sanatında bu tarihte yeni bir evre başlar. Bu tarihten sonra sanatçının yegâne malzemesi, kadim Japon kültüründe kötü güçlerden korunma ve içsel arınmaya ilişkin değerler atfedilmiş olan tuzdur. Fakat sanatçının tuzdan umduğu esas şey, onu kız kardeşinin anılarına yeniden bağlayacak bir köprü olmasıdır. Mekâna-özgü enstalasyonlarının icrasında Yamamoto, mutlak bir sessizlik ve bir tür vecd hali içinde, zemine usulca tuz döker. Uzun saatlere yayılan bu sabır dolu eylemin sonunda labirent-benzeri bir oluşum, dantela gibi işlenmiş organik bir düzen açığa çıkar. Bu, tuzun çevrelediği binlerce küçük hücrenin, sadece sanatçının değil fakat izleyicilerin de anılarının birikeceği birer hazne olarak iş gördüğü, anıtsal bir yaratımdır. Gösteri, bu anıtsal yapının dağıtılması ve tuzun aslî yeri olan okyanusa iade edilişiyle sonlanır. Yamamoto’nun sanatı, tuzun modern öncesi zamanlardaki yüksek statüsü ve bu temel mineralin farklı kültürdeki anlamları üzerine düşündürürken, bir yandan da zaman, hafıza ve yaşam döngüsü kavramlarını sorgulatır. Fakat Japon sanatçının ayinsel enstalasyonlarında öne çıkan esas unsurun, bir güncel (modern-sonrası) sanat pratiğinin yas ve kederle başa çıkmanın bir yolu olarak kullanılmış olmasıdır.