Niğde Göçmen Mutfak Kültürünün Sürdürülebilirliğine Yönelik Denee Gastronomi Evi Önerisi
Özet Görüntüleme: 343
/ 
PDF İndirme: 164
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8290139Anahtar Kelimeler:
göçmen mutfağı, kültürel miras, koruma, Niğde, sürdürülebilirlik, yeniden işlevlendirmeÖzet
Somut olmayan miras değerindeki mutfak kültürü toplumların yeme alışkanlıklarını, yemeklerini, yöresel ürünlerini, yemek üzerine gerçekleşen tüm faaliyetlerini kapsamaktadır. Ülkelerde bulunan coğrafi çeşitlilik, farklı etnik gruplar yemek kültürünün zenginleşmesinde önemli etkenlerdir. Göç olgusu etnik çeşitliliği sağlayan bir unsurdur. Göç eden topluluklar beraberlerinde kültürel birikimlerinin bir unsuru olan yemek kültürünü de getirmiştir. Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleşen zorunlu nüfus mübadelesi sonucunda Türkiye’nin çeşitli kentlerine yerleşen müslüman Türkler sahip oldukları gelenekleriyle yeme içme alışkanlıklarını, yemeklerini kısaca gastronomik değerlerini ülkeye getirmiştir. Zaman içerisinde göçmenlerin yeni yerleştikleri yerleşimlerde yerel halkla olan iletişimleri gelişmiş kendi yöresel mutfaklarına dair birçok yemeği Türkiye mutfağına kazandırmışlardır. Bu çalışmada nüfus mübadelesi sonrası yerleşen göçmenlerin mutfak kültürünün tanıtılması, gelecek kuşaklara deneyim üzerinden aktarılması amacıyla gastronomik sürdürülebilir faaliyetleri gerçekleştirmeye uygun bir ev önerisi geliştirilmiştir. Bu amaca uygun nüfus mübadelesinden etkilenen Niğde İli’nde gelenek göreneklerini yaşatan mutfak kültürünü devam ettiren Yeşilburç Köyü (Denee) örneklem olarak ele alınmıştır. Mutfak deneyiminin üretim mekanı ile olan bağı ve kullanıcı deneyimini pekiştirmede geleneksel evlerin rolü göz önünde bulundurularak örneklem yerleşimden kültürel miras varlığı olan Rumlardan kalan sonrasında yerleşen müslüman Türkler tarafından kullanılan bir taş konağın gastronomi evi olarak kullanılması önerilmiştir. Böylece Denee göçmen mutfak kültürüne dair yemeklerin hazırlığı, sunumu yereldeki kadınların eğitmenliği aracılığıyla Niğde göçmen gastronomisini merak eden ziyaretçilere (mübadiller, turist, gastronomi öğrencisi, araştırmacı) aktarılması aynı zamanda tarihi bir taş konağın yaşatılarak korunmasını sağlayabilecektir. Temelde araştırma, uygulama ve eğitim fonksiyonlarına sahip gastronomi evi önerisinde; mutfak (pişirme), deneyim atölyeleri (hazırlık), yeme-içme bölümleri, sergi alanlarından oluşan program hazırlanmıştır. Bu kapsamda örneklem seçilen yapının mimari koruma disiplinine uygun belgeleme çalışması ile mekansal büyüklükleri, hacimleri yeniden kullanıma uygunluğu analiz edilmiştir. Plan ve kesit düzleminde yeniden kullanım şemaları ortaya konulmuştur
İndirmeler
Referanslar
Abdurezzak, A. O. (2014). İşlevsel teori bağlamında yemek kültürünün iletişimsel yönü. Turkish Studies, 9(11), 1-16.
Akhtar, S. (2018). Coğrafi olarak yerinden olma travması. In N. K. Bilen (Ed.), Psikanaliz ve göç: Gitmek mi kalmak mı? (pp. 26-63). İthaki Yayınları.
Arı, K. (1995). Büyük Mübadele: Türkiye'ye Zorunlu Göç (3. Baskı) 1923-1925. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Arjona-Fuentes, J. M., & Amador-Hidalgo, L. (2017). Olive oil tourism: Promoting rural development in Andalusia (Spain). Tourism management perspectives, 21, 100-108.
Atabey, S., & Çolakoğlu, Ü. (2023). Nüfus mübadelesi sonrasında Girit mutfak kültürünün Türkiye’de sürdürülebilirliği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2), 211-224.
Atik, E., & Atik, E. (2020). Türk mutfak kültürüne katkısı bakımından göçler: Selanik mübadilleri üzerine bir araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 261-277.
Bucak, T., & Ateş, U. (2014). Gastronomi turizminin il turizmine etkisi Çanakkale örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 28(315-328).
Chambers, I. (2014). Göç, kültür, kimlik. Ayrıntı Yayınları.
Çalışkan, O. (2013). Destinasyon rekabetçiliği ve seyahat motivasyonu bakımından gastronomik kimlik. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(2), 39-51.
Deveci, B., Türkmen, S. & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal turizm ile gastronomi turizmi İlişkisi Bigadiç örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 29-34.
Eren, D., & Eroğlu, S. (2019). Niğde İlinin gastronomi turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi. 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Nevşehir.
Güçer, Y. (2021). Suyun öte yanından miras lezzetler. Sidas Yayıncılık.
Harrington, R. J. (2005). Defining gastronomic identity: The impact of environment and culture on prevailing components, texture and flavors in wine and food. Journal of Culinary Science & Technology, 4(2-3), 129-152.
Kalkan, A. (2016). Çağdaş Müzecilik, Mutfak Müzeleri ve Turizm. . In O. N. Özdoğan (Ed.), Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler II Kavramlar Yaklaşımlar Başarı Hikayeleri (pp. 97-112). Detay Yayıncılık.
Kalkan, A., & Gönül, E. (2019). “Deneysel mutfak”, kültürel mirasin yaşatılmasında bir araç olabilir mi? Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(64), 1006-1015.
Kivela, J., & Crotts, J. C. (2005). Gastronomy tourism: a meaningful travel market segment. Journal of Culinary Science & Technology, 4(2-3), 39-55.
Kuzucu, L. (2008). Krifçe'den Yeşilburç'a mübadil yaşamlar. Lozan Mübadilleri Vakfı Yayını.
Moira, P., Mylonopoulos, D., & Kontoudaki, A. (2015). Gastronomy as a Form of Cultural Tourism: The Case of Greek Typology. Fakultet Za Sport i Turizam, 9(2), 135-148.
Ölmez, M. (2021). Yöresel yiyecek ve içeceklerin gastronomi turizmine etkileri: Niğde İli örneği Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Nevşehir.
Özgüneş, E., & Bozok, D. (2017). Gözde bir destinasyon mutfağı: Bodrum’un yöresel lezzetleri. In Gastronomi Üzerine Araştırmalar. Detay Yayıncılık.
Özkan, S. (2007). 1923 tarihli Türk-Rum nüfus mübadelesinin Niğde’nin demografik yapısına etkisi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 21, 169-178.
Savaşkan, Y. (2021). Türkiye’deki gastronomi müzelerine genel bakış. Turizm Çalışmaları Dergisi, 3(2), 61-78.
TDK (2023). Güncel Türkçe sözlük. 10.05.2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Uzel, A. R. (2018). Geleneksel mutfak kültürü ve tarımsal ürün çeşitliliğinin, üniversite öğrencileri beslenme durumu üzerine etkisi. Ege Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 55(1), 37-44.
Yazgan Serinkaya, E. (2017). Mutfak kültürünün Gaziantep’in geleneksel konutlarında incelenmesi. ARTİUM, 5(1), 27-41.
Yetiş, Ş. A. (2015). Kapadokya yemek kültürü ve Mustafapaşa Beldesi (Sinasos) örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(2), 12-19.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Premium e-Journal of Social Science (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
