Üniversite Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Algıları ile Sosyal-Duygusal Yetkinlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi


Özet Görüntüleme: 42 / PDF İndirme: 53

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.11434376

Anahtar Kelimeler:

Engellilere yönelik algı, sosyal duygusal yetkinlik, üniversite öğrencileri

Özet

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik algıları ile sosyal-duygusal yetkinliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’ne eğitimine devam eden 615 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri, “Kişisel Bilgi Formu”, “Engelli Bireylere Yönelik Algı Ölçeği” ile “Sosyal-Duygusal Yetkinlik Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda Beslenme ve Diyetetik bölümünde okuyan öğrencilerin engellilere yönelik algı ölçeğinin Benimsemek ve Toplumsal Çevre alt boyutu puan ortalamaları, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon bölümünde okuyan öğrencilerin ise Farkındalık ve Bireysel destek alt boyutu puan ortalamaları diğer bölüm öğrencilerin puan ortalamalarına göre daha yüksektir. Engellilerle çalışma durumu bireysel destek, toplumsal çevre ve ölçek toplam puanlarında, engellilerle ilgili ders alma durumu ise toplumsal çevre alt boyutunda anlamlı bir farklılık oluşturmaktadır. Kız öğrencilerin, Çocuk Gelişimi Bölümüne devam eden öğrenciler ile engelli bireylerle ilgili ders alan öğrencilerin sosyal duygusal yetkinliklerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğrencilerin engellilere yönelik olumlu algıları artıkça sosyal duygusal yetkinlikleri de artmaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Adler, P., Cregg, M., Duignan, A., Ilett, G. & Woodhouse, M. (2005). Effect of training on attitudes and expertise of optometrists towards people with intellectual disabilities. Ophthalmic And Physiological Optics, 25, 105–118.

Akkuş, R.(2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin spora yönelik tutum, sosyal-duygusal yetkinlik ve sosyal görünüş kaygısı düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (844979), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bayburt Üniversitesi.

Alptekin, S. & Batık, V.M. (2013). Özel eğitim bölümü öğrencilerinin yetersizlikten etkilenmiş kişilere yönelik tutumlarına özel eğitim dersinin etkisi. International Journal Of Educational Research, 4(4), 18-34.

Altınok Habalı, Z.(2019). Engellilerin istihdam edilebilirliğine yönelik nitel bir araştırma.[Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (602163). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi.

Altunhan, A., Bayer, R. & Açak, M. Z. (2021). Mardin Artuklu Üniversitesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının incelenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 61-70.

Arslan Yalçın, D.(2009). Turkish validation of the social competence and behavior evaluation scale (Scbe-30). [Unpublished Master Thesis]. (257182). Boğaziçi University Institute for Graduate Studies in the Social Sciences, İstanbul.

Ateş, B. (2016). Lise öğrencilerinin algılanan sosyal yetkinlik puanlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 185- 194.

Avcıoğlu, H., Sazak-Pınar, E. & Öztürk, T. (2005). Kaynaştırma uygulamaları okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan kaynaştırmaya yönelik öğretmen ve anne-baba tutumlarının incelenmesi. XIV. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı Pp. 69-89.

Ay, İ. & Temel, G. (2021). Sosyal-Duygusal Yetkinlik Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması ve güvenilirlik-geçerlilik çalışması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 142-160.

Bingöl, Ş. & Okçu, V. (2023). Üniversite öğrencilerinin gençlik liderlik özellikleri ile sosyal-duygusal yetkinlikleri arasındaki ilişki. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 11(29), 30-55.

Blair, C. & Diamond, A. (2008). Biological processes in prevention and intervention: The promotion of self-regulation as a means of preventing school failure. Development and Psychopathology, 20, 899-911. doi:10.1017/S0954579408000436

Brandes, J. A.& Crowson, H. M. (2009). Predicting dispositions toward inclusion of students with disabilities: The role of conservative ideology and discomfort with disability. Social Psychology of Education, 12, 271-289.

Coleman, P. K. (2003). Perceptions of parent–child attachment, social selfefficacy, and peer relationships in middle childhood. Infant And Child Development. 12,351–368.

Çalbayram, N. Ç., Aker, M. N., Akkuş, B., Durmuş, F. K. & Tutar, S. (2018). Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 30-40.

Çelikkaleli, Ö. (2014). Ergenlerde bilişsel esneklik ile akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik inançları arasındaki ilişki. Eğitim Ve Bilim Dergisi, 39(176), 347-354.

Çetintaş, E. (2017). Lise öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının okul sosyal hizmeti odağında incelenmesi: Erzincan ili örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (473681), Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.

Çitil, M., Karakoç, T. & Küçüközyiğit, M. S. (2018). Özel eğitim lisans dersinin öğretmen adaylarının bilgi düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 815-833.

Diğer, H. & Yıldız, A. (2021). Engelli bireylere yönelik toplumsal algı: Fırat Üniversitesi örneği. Fırat Üniversitesi Harput Araştırma Dergisi, 8(15), 67-84.

Eken, A. (2010). Ergenlerin anne-babaya bağlanma biçimleri ile öznel iyi oluş durumları ve sosyal yetkinlik beklentileriyle ilişkileri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi].(270927). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Eker, H. (2023). Engelli üniversite öğrencilerinin akran ilişkileri üzerine nitel bir araştırma. [Doktora Tezi].(779296). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.

Erişen, M. A., Kesen, N. F. & Daşbaş, S. (2020). Psikoloji, pdr ve sosyal hizmet öğrencilerinin duygu stilleri, olumsuz değerlendirilme korkusu ve algılanan sosyal yetkinlik düzeylerinin çeşitli değişkenliklere göre incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 4(31), 1599-1623.

Fırıncıoğlu, H. (2005). Adlerian odaklı grupla psikolojik danışmanın öğrencilerin sosyal yetkinlik beklenti düzeyleri üzerindeki etkisine yönelik deneysel bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (189018). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin Üniversitesi.

Findler, L., Vilchinsky, N.& Werner, S. (2007). The multidimensional attitudes scale toward persons with disabilities (mas): construction and validation. Rehabil Couns Bull; 50 (2), 166-176.

Garolera, G. D., Díaz, M. P. & Noell, J. F. (2021). Friendship barriers and supports: Thoughts of young people with intellectual disabilities. Journal of Youth Studies, 24(6), 1-19. https://doi.org/10.1080/13676261.2020.1772464

Gedik, Z. & Toker, H. (2018). Üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumları ve sosyal beğenirlik düzeyleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 111-116.

George, D. & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315545899.

Gözün, Ö. & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 65-77

Gresham, F. M. & Reschly, D. J. (1987). Dimensions of social competence. method factors ın the assessments of adaptive behavior, social skills and peer acceptance. Journal Of School Psycholojy, 25, 4: 367-81.

Gülay, H. (2010). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Ankara: Pegem Akademi.

Güllüoğlu, İ. (2022). Engellilik, bakış açısı ve medya. Journal of Current Researches on Social Sciences. 4(1), 39-52.

Gündüz, G. (2015). Self-regulation in Turkish preschoolers: Relations with family context and socio-emotional competence . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (412321).Sosyal Bilimler Enstitüsü, Koç Üniversitesi.

Güneş, T. (2023). Öğrenci hemşirelerin kişilerarası ilişki biçimi ve sosyal-duygusal yetkinlik düzeyleri ile pandemi kaygısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (792106). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Katip Çelebi Üniversitesi.

Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31, 67-73.

Hergenrather, K. & Rhodes, S. (2007). Exploring undergraduate student attitudes toward persons with disabilities: Application of the disability social relationship scale. Rehabilitation Counselling Bulletin; 50 (2), 66-75.

Hofer, C., Eisenberg, N. & Reiser, M. (2010). The role of socialization, effortful control, and ego resiliency in French adolescents' social functioning. Journal of Research on Adolescence, 20, 555-582. doi: 10.1111/j.1532-7795.2010.00650.x Reference

Hunt, C. S. & Hunt, B. (2004). Changing attitudes toward people with disabilities: Experimenting with an educational intervention. Journal Of Managerial Issues, 16, 266–280.

Jerlinder, K., Danermark, B. & Gill, P. (2009). Swedish primary‐school teachers’ attitudes to inclusion – the case of pe and pupils with physical disabilities. European Journal Of Special Needs Education, 25:1, 45- 57.

Johnson, R. B. & Christensen, L. (2019). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. SAGE Publications, Incorporated.

Kaner, S. (2000). Özel eğitime giriş dersinin, öğretmen adaylarının zihinsel engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi Dergisi; 1 (1), 32-43.

Karademir, T., Mahmut, A., Türkçapar, Ü. & Eroğlu, H. (2018). Beden eğitimi öğretmen adaylarının zihinsel engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 103-112.

Karahan, T. F., Sardoğan, M.E., Özkamalı, E. & Menteş, Ö. (2006). Lise öğrencilerinde sosyal yetkinlik beklentisi ve otomatik düşüncelerin, yaşanılan sosyal birim ve cinsiyet açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3 (26), 35- 45.

Kargın, T. & Baydık, B. (2002). Kaynaştırma ortamındaki işiten öğrencilerin işitme engelli akranlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, S: 3(2).

Kıral, B. & Saraçoğlu, S. (2018). Akademik sahtekarlık eğilimi ile olumsuz değerlendirme korkusu arasındaki ilişki. Yyü Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 323-359.

Knox, M. & Hickson, F. (2001). The meanings of close friendship: The views of four people with ıntellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 14(3), 276–291. doi:10.1046/j.1468-3148.2001.00066.x.

Koparan, Ş., Öztürk, F., Özkılıç, R. & Şenışık, Y. (2009). An investigation of social self-efficacy expectations and assertiveness in multi-program high school students. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 1(1), 623-629.

Krasnor, L. R. & Denham, S. (2009). Socio-emotional competence in early childhood. In K.H. Rubin, W.M. Bukowski, & B. Laursen (Eds.), Handbook of peer interactions, relationships, and groups (pp. 162-179). NY: The Guilford Press.

Laws, G. & Kelly, E. (2005). The attitudes and friendship intentions of children in united kingdom mainstream schools towards peers with physical or intellectual disabilities. International Journal Of Disability, Development And Education; 52 (2), 79-99.

McBrien, A., Wild, M. & Bachorowski, J. (2018). Social–Emotional Expertise (SEE) Scale: Development and Initial Validation. Assessment, 00(0). doi: 10.1177/1073191118794866

Mcdougall, J., Dewid, D.J., King, G., Miller, L.T. & Killip, S. (2004). High school-aged youth’s attitudes toward their peers with disabilities: the role of school and student interpersonal factors. International Journal Of Disability, Development And Education; 51 (3), 287- 313.

Meegan, S. &Macphail, A. (2005). Irish physical educator’s attitude toward teaching students with special educational needs. European Physical Education Review; 12 (1), 75-97.

Nabors, L. A.& Lehmkuhl, H.D. (2005). Young adults’ perceptions of children with cerebral palsy. Rehabilitation Psychology; 50 (3) , 292-296.

Orel, A., Zerey, Z.& Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,5(1), 23-33.

Ozana, U., Güven, G., Sezer, T., Azkeskin, K. & Yılmaz, E. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1, 589-598.

Ömür, Y. E., Aydın, R. & Argon, T. (2014). Olumsuz değerlendirme korkusu ve akademik sahtekarlık. Eğitim Ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(9), 131-149.

Özbey, S.(2023). Spor yapma durumlarına göre lise öğrencilerinin öz duyarlılıkları ve engellilere karşı duygusal mesafelerinin incelenmesi.[Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi].(814269). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş Alparslan Üniversitesi.

Özcan, G.H. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi.[Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi].( 429322). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gedik Üniversitesi.

Özer, D., Nalbant, S., Ağlamış, E., Baran, F., Kaya-Samut, P., Aktop, A. & Hutzler, Y. (2013). Physical education teachers’ attitudes towards children with intellectual disability: the impact of time in service, gender, and previous acquaintance. Journal Of Intellectual Disability Research, 57 (2), 1001- 1013.

Özida. (2008). Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor? TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları.

Özyürek, M.(2013). Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi (4. Baskı). Kök Yayıncılık. Ankara.

Pinto, J. C., Taveira, M. C., Candeias, A., Araujo, A. & Mota, A. I. (2012). Measuring adolescents perceived social competence in career educantion: a longitudinal study with portuguese studente. Social And Behavioral Sciences, 3(12), 271-278.

Salmon, N. (2013). ‘We just stick together’: How disabled teens negotiate stigma to create lasting friendship. Journal of Intellectual Disability Research, 57(4), 347-358. https://doi.org/10.1111/ j.1365-2788.2012.01541.x44

Sarıçam, H., Akın, A., Akın, Ü. & Çardak, M. (2013). Algılanan sosyal yetkinlik ölçeğinin türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies.6(3), 591-60

Sarı-Yıldırım H., Bektaş, M. & Altıparmak, S. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27

Sezer, F. (2012). Engelli bireylere yönelik olumlu tutum geliştirmeye yönelik önleyici rehberlik çalışması; deneysel bir uygulama. E-Journal Of New World Science Academy, 7 (1).

Stokes, H., Turnbull, M. & Wyn, J. (2013). Young people with a disability: Independence and opportunity: A literature review. Melbourne Graduate School of Education.

Şahin, F. & Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1).

Şahin, H. & Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi; 765-79.

Tavil, Y. Z. & Özyürek, M. (2009). Gerçekçi bilgilendirme ve etkileşimde bulunmanın özel eğitim öğretmen adaylarının engelli kişilere yönelik tutumlarının değişmesine etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 13(39), 265-276.

Telli, H. (2023). Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin müracaatçı olarak engelli bireylerle çalışma ve engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi: Gümüşhane Üniversitesi örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (784903). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gümüşhane Üniversitesi.

Tervo, R. C., Palmer, G. & Redinius, P. (2004). Health Professional Student Attitudes Towards Persons With disability. Clinical Rehabilitation; 18, 908-915.

Thompson, T. L., Emrich, K. & Moore, G. (2003). the effect of curriculum on the attitudes of nursing students toward disability. Rehabilitation Nursing, 28.

Topaloğlu, Z. Ç. (2013). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile anne-babalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. . [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (357110). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale Üniversitesi.

Traş, Z. & Arslan, E. (2013). Ergenlerde sosyal yetkinliğin, algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1133-1140

Ulucan Kurt, T. (2023). An investigation of the relationship between efl teachers' engagement levels and their social- emotional competencies. . [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (822279). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çağ Üniversitesi .

Ünal, E., Arık, S. & Uzun, B. (2016). Sınıf ve sosyal bilimler eğitiminde öğrenim gören öğretmen adaylarının olumsuz değerlendirilme korkuları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(5), 289-307.

WHO. (2011). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/neurological-disorders.

Yıldırım, F. & Dökmen, Z. Y. (2004). Engellilere yönelik tutumlarla sosyal üstünlük yönelimi, adil dünya inancı ve kontrol odağı inancı arasındaki ilişkiler. 6. Ulusal Sosyal Hizmetler Konferans Küreselleşme, Sosyal Adalet Ve Sosyal Hizmetler (S. 180-195). Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayını No:9.

Sayılı Özürlüler (Engelliler) Kanunu. (https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf).

İndir

Yayınlanmış

2024-05-31

Nasıl Atıf Yapılır

Gülen, B., & Çakmak, A. (2024). Üniversite Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Algıları ile Sosyal-Duygusal Yetkinlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Premium E-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 8(42), 653–663. https://doi.org/10.5281/zenodo.11434376