Abdallar ve İcra Ettikleri Bozlakların Makamsal Yapısı: Kırşehir ve Kırıkkale Örneği

Özet

Anadolu diye de adlandırılan Türkiye coğrafyası, özellikle farklı medeniyetlerin kendisine yuva olarak seçtiği için zengin bir folklor malzemesine ev sahipliği yapmaktadır. Bu nedenle kültür zenginliği bakımından eşsiz bir bölgedir. Bu kültürel zenginlik ve folklorik yapı içerisinde özellikle Abdal geleneğinin yaşatıldığı bölgeler, kültürel açıdan farklı bir yere ve öneme sahiptir. Güney Toroslarla birlikte özellikle Orta Anadolu’yu içine alan bu bölge Anadolu’nun hemen her yöresinde olduğu gibi müzik folkloru bakımından oldukça farklı ve derin bir geçmişe sahiptir. Birçok tarihi belgede Yörük Türkmen Abdal diye adlandırılan bu toplum, dini, toplumsal ve kültürel yaşantıları ile kendilerine has bir yaşam tarzını sürdürürken, aynı zamanda nesiller arası önemli bir kültür aktarıcısı olarak da birçok araştırmaya konu olmuşlardır. Birçok farklı yörede yaşayan Abdalların yaşadıkları göç, acı, ayrılık ve ölüm gibi tarihi olayları ifade edebilme bakımından bozlaklar ayrı bir öneme sahiptir.

Türk Halk Müziği repertuvarında uzun havalar önemli bir yer tutmaktadır. Bulundukları yöreye göre farklı isimler alan bu ezgilerin en usta icracıları ise Abdallardır. Abdallar tarafından özellikle Orta Anadolu ve Güney Anadolu'da icra edilen bozlaklar, belki de bunlar arasındaki en özel yere sahiptir. Kırıkkale'nin Keskin ilçesi ve Kırşehir'de yaşayan Abdallar tarafından yaygın olarak icra edilen bozlaklar, Türkmenler, Avşarlar, Baraklar, Beğdili ve Ceritler gibi bazı Türk boyları arasında doğan ve yaşatılan köklü bir gelenek olmuştur. Araştırmada, Abdalların müzikle olan ilişkileri ve genellikle uzun hava türlerinden biri olan bozlakları ustaca icra ettikleri tespit edilmiştir. Bu tespite göre abdalların genel olarak inici seyir özelliğine sahip muhayyer, muhayyer kürdi, acem kürdi, muhayyer sünbüle ve karciğar makamlarında bozlakları icra ettikleri belirlenmiştir.