Depremsellik Bağlamında Van İlinin Afetselliği: Nitel Bir Araştırma ve Afet Yönetim Stratejileri

Özet

Van ili, Türkiye’nin doğusunda yer alan coğrafi ve jeolojik özellikleri bakımında yüksek oranda deprem riski taşıyan bir konuma sahiptir. Bu durum 2011 Van Depremi ile bölgedeki deprem riskinin ciddiyetini ortaya koymuştur. Bölgenin afetselliği, başta can ve mal kayıpları olmak üzere, yerleşim yerleri için çok çeşitli olarak tehdit oluşturmaktadır. Elbette ki bölge sadece depremsellik değil aynı zamanda, sel&su taşkınları, çığ, heyelan ve kaya düşmesi gibi doğal afetlere de maruz kalmaktadır. Ancak kentin depremselliğe karşı maruziyet derecesi, diğer afetlere oranla daha yüksek olduğundan, deprem afetselliği ön plana çıkmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma, Van ilinin depremsellik bağlamında afetselliğini nitel bir bakış açısıyla incelemekte ve bu risklere yönelik afet yönetim stratejilerini, alan uzmanlarından oluşan katılımcı görüşleri ile değerlendirmektedir.

Çalışmada, nitel araştırma tekniği ile yarı yapılandırılmış sorular eşliğinde yüz yüze olarak 10 katılımcı ile görüşmeler yapılmış ve veriler elde edilmiştir. Söz konusu bu verileri, MAXQDA24 paket programı ile analiz edilerek derinlemesine incelenmiş ve bu doğrultuda afet yönetim stratejileri belirlenmiştir. Afet yönetim stratejileri katılımcı görüşlerine dayalı olarak  genel hatlarıyla, afet öncesi hazırlık olan risk yönetiminin güçlendirilmesi yönünde bir çıkarımla şekillenmiştir. Bu bağlamda uygulanması gereken stratejilerin; afete hazırlık, yapı stoğu, eğitim, zemin ve yerleşim yeri, ekonomik yeterlilik, yönetim, planlama ve denetim odaklı stratejik uygulamalarla gelişebileceği sonucu ortaya çıkmaktadır. Yani afete karşı hazırlıklı olmanın, afetin yıkıcılık etkisini de azaltacağı veya en azından hasar görebilirliğin kabul edilebilir bir seviyede kalacağı sonucuna varılmıştır.