Azerbaycanlı Besteci Agşin Alizade’nin Kamera-Enstrümantal Eserlerinde Millilik: “Muğam Sedaları” Eserinin Teorik Analizi

Özet

Azerbaycan müzik tarihine çok yönlü yaratıcı mirasıyla katkıda bulunan ve kendisinden önceki besteciler kuşağının başarılarından ustalıkla yararlanarak müzik kültürünü zenginleştiren pek çok besteci bulunmaktadır. Bu sanatçılardan biri de kendine özgü yaratıcı üslubu ile etkileyici sanat tabloları yaratan ünlü besteci Agşin Alizade’dir. Bu makale, Agşin Alizade’nin kamera-enstrümantal eserlerinin milli özelliklerinin araştırılarak ortaya çıkarılmasını amaçlamaktadır. Araştırmanın temel problemi, Agşin Alizade’nin Azerbaycan müzik tarihindeki rolü ve onun kamera-enstrümantal eserlerinde milli makamların kullanımı meselesidir.

Agşin Alizade, Azerbaycan’ın tarihi olaylarını, halk masallarını ve efsanelerini müzikal bir dille kendine özgü bir şekilde yorumlayan sanatçı olarak öne çıkmaktadır. Bestecinin yaratıcı üslubu ve müzik biçimlerini sıra dışı bestecilik teknikleriyle sunma biçimi, Agşin Alizade’nin ustalığının yenilikçi özelliklerindendir. Agşin Alizade, kamera-enstrümantal alanda milliliği ve çağdaşlığı kendine özgü bir sentezle birleştiren ilginç eserler yazmıştır. Bunlardan “Cengi”, “Aşıksayağı”, “Muğam Sedaları” ve “Kamera” senfonisi gibi eserleri örnek olarak verilebilir. Besteci, halk yaratıcılığının büyüleyici güzelliklerini eserlerinde yansıttığı için “halk ozanı” olarak adlandırılmaktadır. Azerbaycan halkının ulu geçmişine atıfta bulunan Agşin Alizade, milli köklerine bağlılığını anıtsal müzikle ifade etmektedir. Onun kamera-enstrümantal eserleri, programlılık prensibine dayanarak yapılandırılmıştır. Her bir program başlığı, eserinin genel karakterinin ana göstergesi haline gelir.

Sonuç olarak, Agşin Alizade’nin yaratıcılığı Azerbaycan halkının kahramanlık tarihinin ve günlük yaşamının yüksek seviyede tasvirini sunmaktadır. Halk müziği ve modernlik, bu iki önemli kategoriye bireysel bir yaklaşım ve bunları yaratıcı bir süzgeçten geçirerek aşılama, Agşin Alizade’nin yaratıcı çalışmalarında belirgin bir şekilde tezahür eden yenilikçi özelliklerdir. En önemlisi, bu yenilikçi özellikler bestecinin eserlerinde organik bir şekilde sentezlenmiştir. Eserlerinin genel ruhunda gizli olan millilik, çağdaş bir yaratıcı üslup ve neoklasisizm teknikleriyle işlenmiş ve rafine edilmiştir. Bu anlamda, Agşin Alizade’nin yaratıcılığının ürünleri, Azerbaycan müzik kültürünün altın fonuna dahil olan önemli müzik eserleridir.