URAP Verilerine Dayalı Üniversite Sıralamalarında Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımı: LOPCOW Temelli COBRA Yöntemi
Özet Görüntüleme: 23
/ 
PDF İndirme: 18
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14616552Anahtar Kelimeler:
Üniversite Sıralaması, URAP, ÇKKV, LOPCOW, COBRAÖzet
Bu çalışma, Türkiye’deki üniversitelerin performanslarını değerlendirmek amacıyla mevcut sıralama yöntemlerine alternatif olarak LOPCOW (Logarithmic Percentage Change-driven Objective Weighting) ve COBRA (Comprehensive Distance Based Ranking) yöntemlerini entegre eden yeni bir model geliştirmektedir. Çalışmanın temel amacı, mevcut sıralama yöntemlerinin sınırlılıklarını aşarak daha objektif ve kapsamlı bir değerlendirme sistemi oluşturmak ve önerilen modelin uygulanabilirliğini ortaya koymaktır. Bu bağlamda, üniversitelerin performansı, akademik üretkenlik, bilimsel doküman sayısı, atıf, uluslararası işbirlikleri ve öğretim üyesi/öğrenci oranı gibi çok boyutlu kriterler üzerinden analiz edilmiştir. Microsoft Excel 365 kullanılarak LOPCOW yöntemi ile kriterlerin ağırlıkları hesaplanmış ve bu kriterlerin göreli önem dereceleri nesnel bir şekilde belirlenmiştir. Analiz sonucunda, “atıf” kriteri en yüksek ağırlığa sahipken, “öğretim üyesi/öğrenci oranı” kriterinin en düşük ağırlıkla değerlendirilmiştir. COBRA yöntemi, bu ağırlıklar temel alınarak üniversitelerin sıralanmasını sağlamış ve alternatif sıralama yöntemlerinin sonuçlar üzerindeki etkilerini karşılaştırmalı bir perspektifle değerlendirmiştir. Bulgular, bazı üniversitelerin sıralamasında belirgin farklılıklar olduğunu göstermekte; ancak ilk ve son sıralardaki kurumlar sabit kalmaktadır. Önerilen model, üniversitelerin güçlü ve zayıf yönlerini daha net bir şekilde ortaya koyarak stratejik planlama ve politika geliştirme süreçlerinde karar alıcılar için önemli bir araç sunmaktadır. Ayrıca, bu çalışma, yükseköğretimde sıralama yöntemlerinin akademik ve toplumsal etkilerini vurgulamakta ve daha objektif, şeffaf bir değerlendirme sürecine katkı sağlamayı hedeflemektedir.
İndirmeler
Referanslar
Abacıoğlu, S., Ayan, B., & Pamucar, D. (2024). The Race to Sustainability: Decoding Green University Rankings Through a Comparative Analysis (2018–2022). Innovative Higher Education. https://doi.org/10.1007/s10755-024-09734-4
Adams, C. A. (2013). Sustainability reporting and performance management in universities: Challenges and benefits. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 4(3), 384-392. https://doi.org/10.1108/SAMPJ-12-2012-0044
Altıntaş, F. F. (2023a). Analysis of the Prosperity Performances of G7 Countries: An Application of the LOPCOW-based CRADIS Method. Alphanumeric Journal, 11(2), 157-182. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.1360478
Altıntaş, F. F. (2023b). Barış Performanslarının Lopcow Tabanlı Wısp Yöntemi ile Analizi: G7 Ülkeleri Örneği. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 215-241. https://doi.org/10.58620/fbujoss.1313949
Altıntaş, F. F. (2023c). Kırılganlık performanslarının merec tabanlı rafsı yöntemi ile analizi: G7 grubu ülkeleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25(44), 464-490.
B., N., & Roy, J. (2023). A new hybrid MCDM framework for third-party logistics provider selection under sustainability perspectives. Expert Systems with Applications, 234(121009). https://doi.org/10.1016/j.eswa.2023.121009
Bakır, M., & İnce, F. (2024). Havayolu İşletmelerinde Yolcu Memnuniyetinin LOPCOW-AROMAN Modeliyle Analizi: Star Alliance Stratejik Ortaklığı Uygulaması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 81, 168-189. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1432572
Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendrilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283. https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1178359
Biswas, S., Bandyopadhyay, G., Pamucar, D., & Sanyal, A. (2022). A decision making framework for comparing sales and operational performance of firms in emerging market. International Journal of Knowledge-Based and Intelligent Engineering Systems, 26(3), 229-248. https://doi.org/10.3233/KES-221601
Chakraborty, S., Chatterjee, P., & Das, P. P. (2024). Multi-Criteria Decision-Making Methods in Manufacturing Environments: Models and Applications (1st Edition). Apple Academic Press.
Çetin, Ö. O., & Karataş, M. (2024). BİST’te işlem gören otomotiv şirketlerinin kârlılık performansının LOPCOW ve MABAC yöntemleriyle analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(3), 1470-1496. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1513524
Çıtak, Ö., & Ünlü, U. (2024). BİST’te İşlem Gören Bankaların Sürdürülebilirlik Raporlarının ÇKKV Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Alanya Akademik Bakış, 8(3), 840-857. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1474388
Ecer, F., & Pamucar, D. (2022). A novel LOPCOW‐DOBI multi‐criteria sustainability performance assessment methodology: An application in developing country banking sector. Omega, 112(102690). https://doi.org/10.1016/j.omega.2022.102690
Er, F., & Yildiz, E. (2018). Türkiye Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi 2016 ve 2017 Sonuçlarının ORESTE ve Faktör Analizi ile İncelenmesi. Alphanumeric Journal, 6(2), 293-310. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.431034
Ersoy, N. (2023). Bist kimya, petrol kauçuk ve plastik mamulleri sektöründe seca yöntemi ile finansal performans ölçümü. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1975-1998.
Gökgöz, F., & Yalçin, E. (2024). Analysing the Circular Economies and Waste Management of European Countries via Decision Models. Present Environment and Sustainable Development, 18(1), 33-50. https://doi.org/10.47743/pesd2024181003
Gülcemal, T., & İzci̇, A. Ç. (2024). Türkiye’deki katılım bankalarının Lopcow-Moosra yöntemi ile performans analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 115-134. https://doi.org/10.31671/doujournal.1287120
Güler, A. (2024). Türkiye’de Satışa Sunulan Elektrikli Araçların BWM ve LOPCOW Yöntemleriyle Ağırlıklandırılması ve Kriterlerin Sıralanması. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 14(1), 106-120. https://doi.org/10.54370/ordubtd.1365690
Hosier, M., & Hoolash, B. K. A. (2019). The effect of methodological variations on university rankings and associated decision-making and policy. Studies in Higher Education, 44(1), 201-214. https://doi.org/10.1080/03075079.2017.1356282
Islam, A. (2024). Are faculty members aware of global university ranking? A study in the context of a developing country. Digital Library Perspectives, 40(4), 649-667. https://doi.org/10.1108/DLP-01-2024-0005
Jiang, Q., Wang, H., & Tang, L. (2024). Robust Fuzzy Decision Support Framework for Comprehensive Evaluating of Food Supply Chain Performance. IEEE Access, 12, 188874-188889. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2024.3471768
Kahreman, Y. (2023). G20 Ülkelerinin Ekonomik Performanslarının 2008 Krizi Döneminde LOPCOW-COCOSO Yöntemi ile Değerlendirilmesi. İzmir İktisat Dergisi, 38(3), 786-803. https://doi.org/10.24988/ije.1232306
Kahreman, Y. (2024a). AB ülkeleri için 2008 krizi sonrası ESG kapsamında sürdürülebilir kalkınma performansının değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 43, 73-90. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1414127
Kahreman, Y. (2024b). D8 ülkelerinin ekonomik performanslarının Critic/Lopcow-Cocoso modeli ile değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 534-559. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1340466
Kahreman, Y. (2024c). Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma ve Alt Boyut Performanslarının LOPCOW-CRADIS Yöntemi ile Belirlenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(4), 1411-1426. https://doi.org/10.33206/mjss.1354435
Kahreman, Y., & Kutlu, M. (2023). Evaluation of countries’ sustainable development performances using hybrid Lopcow-Piv techniques. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 21(3), 333-344. https://doi.org/10.11611/yead.1345011
Kang, Y., & Mok, K. H. (2024). China’s policy responses to university ranking: Changes and new challenges. Scandinavian Journal of Educational Research, 68(1), 67-78. https://doi.org/10.1080/00313831.2023.2211987
Khalid, J., Ali, A. J., Khaleel, M., & Islam, M. S. (2017). Towards Global Knowledge Society; A SWOT Analysis of Higher Education of Pakistan in Context of Internationalization. Journal of Business, 2(2), 08. https://doi.org/10.18533/job.v2i2.65
Krstić, M., Agnusdei, G. P., Miglietta, P. P., & Tadić, S. (2022). Evaluation of the smart reverse logistics development scenarios using a novel MCDM model. Cleaner Environmental Systems, 7, 100099. https://doi.org/10.1016/j.cesys.2022.100099
Krstić, M., Agnusdei, G. P., Miglietta, P. P., Tadić, S., & Roso, V. (2022). Applicability of Industry 4.0 Technologies in the Reverse Logistics: A Circular Economy Approach Based on COmprehensive Distance Based RAnking (COBRA) Method. Sustainability, 14(9), 5632. https://doi.org/10.3390/su14095632
Liu, S., Chen, S., Wu, P., Wu, Q., Zhou, L., Deveci, M., & Mardani, A. (2024). An Integrated CRITIC-EDAS Approach for Assessing Enterprise Crisis Management Effectiveness Based on Weibo. Journal of Contingencies and Crisis Management, 32(2 (e12572)). https://doi.org/10.1111/1468-5973.12572
Meral, İ. G. (2024). Türkiye ve Türki Cumhuriyetlerde Sürdürülebilir Kalkınma Performansının CRITIC-LOPCOW ve CoCoSo Yöntemleriyle İncelenmesi. Fiscaoeconomia, 8(2), 619-645. https://doi.org/10.25295/fsecon.1431939
Mirčetić, V., Popović, G., Vukotić, S., Mihić, M., Kovačević, I., Đoković, A., & Slavković, M. (2024). Navigating the Complexity of HRM Practice: A Multiple-Criteria Decision-Making Framework. Mathematics, 12(23), 3769. https://doi.org/10.3390/math12233769
Moustafa, K. (2025). University rankings: Time to reconsider. BioImpacts, 15(30290). https://bi.tbzmed.ac.ir/
Ordorika, I., & Lloyd, M. (2015). International rankings and the contest for university hegemony. Journal of Education Policy, 30(3), 385-405. https://doi.org/10.1080/02680939.2014.979247
Özdağoğlu, A., Özdağoğlu, G., & Keleş, M. K. (2020). Yök izleme ve değerlendirme ölçütlerine göre üniversite sıralamaları: Farklı yöntemler sıralamaları ne kadar etkileyebilir? Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 41, 326-350. https://doi.org/10.30794/pausbed.681381
Öztaş, T., & Öztaş, G. Z. (2024). Innovation Performance Analysis of G20 Countries: A Novel Integrated LOPCOW-MAIRCA MCDM Approach Including the COVID-19 Period. Verimlilik Dergisi, 1-20. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1320794
Rafique, T., Awan, M. U., Shafiq, M., & Mahmood, K. (2023). Exploring the role of ranking systems towards university performance improvement: A focus group-based study. Heliyon, 9(10 (e20904)). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e20904
Riaz, M., Qamar, F., Tariq, S., & Alsager, K. (2024). AI-Driven LOPCOW-AROMAN Framework and Topological Data Analysis Using Circular Intuitionistic Fuzzy Information: Healthcare Supply Chain Innovation. Mathematics, 12(22), 3593. https://doi.org/10.3390/math12223593
Rybiński, K., & Wodecki, A. (2022). Are university ranking and popularity related? An analysis of 500 universities in Google Trends and the QS ranking in 2012-2020. Journal of Marketing for Higher Education, 34(2), 584-601. https://doi.org/10.1080/08841241.2022.2049952
Saka, Y., & Yaman, S. (2011). University ranking systems; criteria and critiques. Journal of Higher Education and Science, 1(2), 72-79. https://doi.org/10.5961/jhes.2011.012
Tadić, S., Krstić, M., & Radovanović, L. (2024). Assessing Strategies to Overcome Barriers for Drone Usage in Last-Mile Logistics: A Novel Hybrid Fuzzy MCDM Model. Mathematics, 12(3 (367)). https://doi.org/10.3390/math12030367
Tosunoglu, N., & Apaydin, A. (2020). Ranking of universities ranking indicators by fuzzy analytical hierarchy process (ahp). Journal of Higher Education and Science, 10(3), 451. https://doi.org/10.5961/jhes.2020.405
Trung, D. D. (2024). Using RAM method for optimal selection of flame retardant nanocomposite material fabrication solution. EPJ Applied Metamaterials, 11, 4. https://doi.org/10.1051/epjam/2024005
Ulutaş, A., Balo, F., & Topal, A. (2023). A new hybrid MCDM method for optimizing natural stone selection for building envelopes. Revista de La Construcción, 22(3), 646-660. https://doi.org/10.7764/RDLC.22.3.646
Ulutaş, A., Topal, A., Görçün, Ö. F., & Ecer, F. (2024). Evaluation of third-party logistics service providers for car manufacturing firms using a novel integrated grey LOPCOW-PSI-MACONT model. Expert Systems with Applications, 241(122680). https://doi.org/10.1016/j.eswa.2023.122680
URAP Türkiye, https://newtr.urapcenter.org/
Yıldırım, B. F., & Yıldırım, S. K. (2020). Yenilikçi ve Girişimci Üniversite Endeksi Verilerinin 2012-2017 Dönem Aralığında ARAS-G Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 9(2), 166-187.
Yılmaz Özekenci, S. (2024). BIST Enerji Endeksi Şirketlerinin LOPCOW-CRITIC Tabanlı CoCoSo Yöntemleri ile Finansal Performans Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 27(1), 48-64. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1400056
Zorlu, K., Tuncer, M., & Yılmaz, A. (2024). Assessment of Resources for Geotourism Development: Integrated SWARA-COBRA Approach Under Spherical Fuzzy Environments. Geoheritage, 16(3), 89. https://doi.org/10.1007/
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
