DENİZ TİCARETİNİN EKONOMİYE KATKISI

Özet

Dünyanın oldukça büyük bir kısmı sularla kaplıdır. Gezegenin büyük bir kısmını kaplayan su kütlesi insanlık tarafından ulaşım amaçlı ilk olarak milattan önce 400’lü yıllarda kullanıldı. Başta küçük ve kısa mesafeli sular olan nehirlerde başlayan ulaşım, daha sonra genişleyerek denizlerde de devam etti. İlk açık denize çıkmayı başaran gemiler hem yelken hem de kürek kullanmaktaydı. Daha sonra deniz araçlarının açık denizlerde yaygın kullanımıyla birlikte Akdeniz’de ticaret akımı oluştu. Gemilerin, karada ticarette kullanılan develere göre daha kullanışlı ve verimli olduğu ortaya çıktı. Bir süre sonra gemilerde kürek kullanımı tamamıyla bırakılarak yelkenli kullanımına geçildi. Müslümanlar tüccarların Akdeniz’e ticaret için gelen, ipek ve baharat gibi ürünleri getiren Avrupalı denizciler için yüksek vergi tutması sebebiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramak zorunda kaldı. Ticaret sebebiyle yeni bölgeler keşfeden Avrupalılar, buralarda ‘koloni’ adı verilen yerleşim alanları kurdu. Avrupa’dan fazla talep alan ürünlerin üretilmesiyle koloniler ve Avrupa arasında bir ticaret ilişkisi oluştu. Bu ürünlerin düzenli ve güvenli bir şekilde ulaştırılabilmesi için deniz taşımacılığına olan talep yoğunlaştı. Bu ticari düzeni korumak ve tüccarların kârlı ticaret yapabilmesi için merkantilizm adında ticari bir politika geliştirildi. Daha sonra sanayileşmeye başlayan Avrupa, daha çok hammadde ve kaynağa ihtiyaç duymaya başladı. Bu durumun sonucunda tüccarların serbest olarak ticaret yapabilmesini sağlayacak bir politika ortaya çıktı. Bu politika ile beraber uluslararası ticaret kısıtlayıcı durumlar olmadan hızla ilerledi ve deniz ticareti geçmişte de günümüzdeki gibi önemli bir ticaret alanı haline geldi. Deniz ticaretinin geçmişten günümüze daha da önem kazanması sonucu günümüzde ticaretin %80’ i deniz üzerinden yapılmaya başlandı.
Tarih boyunca medeniyetlerin deniz üzerinden kıtalararası yolları kullanarak oluşturdukları bu ticaret biçiminin günümüzde de önemini kaybetmemesi önemli bir durum olup bu çalışmada da deniz ticaretinin geçmişten bugüne gelişimi ve günümüzdeki ekonomik etkisi betimsel tarama modeli ile incelenmiştir.