Kayırmacı Durumlara İlişkin Öğretmen Algıları


Özet Görüntüleme: 178 / PDF İndirme: 78

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10051304

Anahtar Kelimeler:

Kayırmacılık, öğretmen, nepotizm, algı, favoritizm

Özet

Öğretmenlerin kayırmacılık durumuyla ilgili algılarının ortaya çıkarılmasına yönelik yapılan bu araştırma tarama modelinde yapılmıştır. Veriler Denizli ili merkez ilçelerinde 2023-2024 eğitim yılında çalışan 208 öğretmenden kolay ulaşılabilir örneklem yöntemiyle veriler toplanmıştır. Öğretmenlerin kayırmacılık durumuyla ilgili en yüksek algılarının “yüksek” düzeyde “Cinsiyet ayrımcılığı, kurumun verimliliği ve diğer çalışanların motivasyonunu etkiler.” maddesindedir. Bunu “yüksek” düzeyinde “Kayırmacılık olan kurumlarda, arkadaşlar arasındaki anlaşmazlıklar, iş ile ilgili sorun haline dönüşür.” ve “Politik müdahalenin, kurumun işleyişi ve çalışanların davranışlarında olumsuz etkisi bulunmaktadır.” maddelerindedir. Bulgulara göre cinsiyet ayrımcılığının en üst düzeyde olduğu görülürken bunu kayırmacılığın olduğu yerlerde anlaşmazlıkların işe sorun olarak yansıdığı ve politik etkilerin kurumların işleyişi ve çalışan davranışlarında olumsuz etkiler yarattığı izlemiştir. En düşük düzey ise “Bu kurumun çalışanları her zaman, üst-kademede çalışan tanıdıklarına veya arkadaşlarına ihtiyaç duyduklarını hissederler” ve “Bu kurumda, işe alım ve terfilerde cinsiyet ayrımcılığı yapılır.” maddelerinde “orta” düzeyde tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kayırmacı durumlara ilişkin algılarının demografik özelliklerine göre eğitim düzeylerine göre farklılık göstermediği görülürken cinsiyet, yaş, medeni durum, branş, ilçe ve çalıştıkları kademeye göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği saptanmıştır. Öğretmenlerin kayırmacı durumlara ilişkin algılarının cinsiyete göre erkeklerin kayırmacı durumlarla ilgili ortalamalarının kadınlardan daha yüksek iken yaşa göre 23-30 ve 31-35 yaşlardaki öğretmenlerin 46 yaş ve üstündeki öğretmenlere göre kayırmacı durumlara ilişkin algılarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin kayırmacı durumlara ilişkin algılarının medeni duruma göre bekar öğretmenlerin daha yüksek iken branşa göre lise branş öğretmenlerinin ortalamalarının okulöncesi ve ortaokul branş öğretmenlerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kayırmacı durumlara ilişkin algılarının görev yapılan ilçeye göre Pamukkale ilçesinde görev yapanların daha yüksek iken görev yaptıkları kademeye göre liselerde çalışan öğretmenlerin diğer kademelerde çalışanlara göre daha yüksek ölçülmüştür.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Aksoy, V. (2016). Eğitim Örgütlerinde Meritokrasi İhlali Sonucu Oluşan Yeni Bir Liderlik: Hafi Liderlik. Akademik Bakış Dergisi, (54), 204-215.

Akyüz, M., ve Özyer, K. (2016). Cinsiyet ayrımcılığının örgütsel sapma davranışları üzerindeki etkisi: Sağlık kurumlarında bir araştırma. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi.1(2), 53-76.

Araslı, H. ve Tümer, M. (2008). Nepotism, Favoritism and Croynism: A study of the ireffects on job stressand job satisfaction in the banking industry of North Cyprus. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(7), 295-308.

Araslı, H. Bavık, A. ve Ekiz, E. H. (2006). The effects of nepotism on human resource management: The case of three, four and five stars hotels in Northern Cyprus. International Journal of Sociology and Social Policy. 26(7/8), 295-308.

Argon, T. (2016). Öğretmen görüşlerine göre ilkokullarda yöneticilerin kayırmacılık davranışları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24(1), 233-250.

Asunakutlu, . T. ve Avcı, Y. (2010). Aile İşletmelerinde Nepotizm Algısı ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma . Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2) , 93-109 .

Asunakutlu, T. (2010). Kayırmacılığın temelleri: Benzerlik ve benzemezlik. R. Erdem (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık içinde (1. Baskı, s. 41-60). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Aydın, İ. (2012). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik (5. Baskı). Pegem A Yayınları.

Aydoğan, İ. (2009). Favoritism in the Turkish Educational System: Nepotism, cronyism and patronage. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 4(1), 19-35.

Aytaç, Ö. (2010). Bürokratik Kayırmacılık: Enformel Bağlayıcılıkların Yönetim ilişkilerine Etkisi. Ö. Aytaç (Editör). Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık içinde (s. 85-109). Beta.

Barut, B. (2015, Aralık ). İşyerinde irrasyonel davranışlar: Nepotizm, favorizm, kronizm algısı üzerine nitel araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(20), 382-394.

Baydar, T. (2004). Yönetim Etiği Açısından İngiltere’deki Kamu Yönetimi Uygulamaları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.

Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj ve Nepotizm. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 1-13.

Biber, M. (2016). Kamunun etik çıkmazı: “Kayırmacılık”. (1. Baskı). Adalet Yayınevi.

Bursalıoğlu, Z. (2010). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama (9.baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.

Büte, M., ve Tekarslan, E. (2010). Nepotizmin çalışanlar üzerine etkileri: Aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(1): 1-21.

Çelikten, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123-135.

Çetinkaya, F. F. Şener, E. ve Korkmaz, F. (2017). Aile işletmeleri ve kayırmacılık: Nitel bir araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(4), 119-133.

Dikmetaş, E. (2010). Meritokrasi ve gelişimi. R. Erdem (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık içinde (1. Baskı, s. 203-231). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Erdem, R. (2010). Kayırmacılık/Ayrımcılık. R. Erdem (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık içinde (1. Baskı, s. 1-2). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Erdoğan, Ç. (2007). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Etik Davranışları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, İstanbul.

Gönülaçar, Ş. (2014). İnsan Kaynakları Yönetiminde Kayırmacılık Kuşatması ve Liyakatsizlik Çıkmazı. https://www.academia.edu/attachments/35880199/download_file.

Gür, M. F. (2014). Yolsuzluk nedir? Yolsuzluk çeşitleri ve ülkeler arası yolsuzluk algılaması. Mali Çözüm Dergisi. 24(124): 191-210.

İlhan, S., Aytaç, Ö. (2010). Türkiye’de Kayırmacı Eğilimlerin Oluşmasında Toplumsal ve Kültürel Yapının Rolü. R. Erdem içinde, Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık (s. 61–83.). Beta Yayıncılık.

Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınları

Kaya, Y. K. (1991). Eğitim Yönetimi. Set Ofset Matbaacılık.

Kurt, E. ve Doğramacı, B. (2014). Terfi, İşlem kayırmacılığı ve işe alma boyutlarında kayırmacılık davranışı algısının ölçülmesi: İstanbul ilinde faaliyet gösteren bir belediye iştirakinde çalışanlar üzerine bir araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi (EJOIR). 2(Özel Sayı): 82-96.

Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal örgütler ve sivil toplum örgütleri bağlamında hemşehrilik ve kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(1), 141–169.

Meriç, E. ve Erdem, M. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yönetiminde kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 3(3): 467-498.

Özkanan, A. ve Erdem, R. (2014). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 179-206.

Polat, S. ve Kazak, E. (2014). Okul Yöneticilerinin kayırmacı tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (Educational Administration: Theory and Practice), 20(1), 71-92.

Turan, E. (2014). Kamu yönetiminde yolsuzluk olgusu rapor No. 13 // 22 Aralık 2014 Siyaset, Hukuk ve Yönetim Araştırmaları Merkezi www.turkakademisi.org. Tasav Beyin Fırtınası Toplantıları Kamu Yönetimi Çalışma Grubu.

Turhan, M. (2014). Organizational cronyism: A scale development and validation from the perspective of teachers. Journal of Business Ethics, 123(2), 295-308.

Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2022),“adalet”.(11. Baskı, s. 24). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi (Hatay İli Örneği) [Yayımlanmamış Doktora Tezi].İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Malatya.

Uncu, F. ve Şalvarlı Türeli, N. (2017). Küçük ve Orta Büyüklükteki Hizmet İşletmelerinde Kayırmacılık Algısı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 524-541.

İndir

Yayınlanmış

2023-10-29

Nasıl Atıf Yapılır

Pak, C., Balın, S., Gülnar, F., Özbellek, N., Özüiçli, Şirin A., & Tıraş, Özden H. (2023). Kayırmacı Durumlara İlişkin Öğretmen Algıları. Premium E-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 7(29 Ekim 100. Yıl Özel Sayısı), 56–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.10051304