Dezavantajlı Kadınların Eğitimi ve Sosyolojik Durumları: Gaziemir Halk Eğitimi Merkezi

Özet

Dezavantajlı olmak, toplumsal hayatı doğrudan etkilemektedir. Kadınlar, yaşlılar, azınlıklar, engelliler, göçmenler, eski hükümlüler, çocuklar dezavantajlı gruplar olarak adlandırılmaktadır. Özellikle bu gruplar içinde, maruz kaldığı dışlanma ve ayrımcılıktan dolayı eğitim hayatlarını tamamlayamayan kadınların yaşam boyu öğrenmeye olan bakış açılarının ve sosyolojik durumlarının değerlendirilmesi amacı ile Gaziemir Halk Eğitimi Merkezinde eğitim alan 12 dezavantajlı kadın kursiyerin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırma verileri için demografik bilgiler ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu araştırma nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Bu yöntemin kullanılma sebebi, katılımcıların deneyimlerinden oluşan anlatımların sistematik olarak incelenmesi ve algıların belirlenmesine imkân sağlamasıdır. Kursiyerlerin kimlik bilgilerinin görünür olmaması için görüş ve değerlendirmeler kod verilerek yapılacaktır. Dezavantajlı kişiler kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek, yaşamlarını sürdürebilecek yeteneklerden yoksun veya bu yetenekleri kullanma konusunda engellerle karşılaşırlar. Bu engeller arasında ekonomik ve kültürel unsurların olduğu görülmektedir. Sosyoloji literatüründe dezavantajlı gruplar olarak kadınlar, yaşlılar, azınlıklar, engelliler, göçmenler, eski hükümlüler ve çocuklar görülmektedir. Bu çalışmada dezavantajlı gruplardan kadınların eğitimi ve yaşam boyu öğrenmeye olan bakış açıları incelenmiştir. Kadına karşı yapılan ayrımcılık doğumdan başlayarak, kız çocuklarına tanınan olanakların erkek çocuklarına oranla daha az olduğu kırsal bölgelerde öğrenim durumunun yüksek olduğu görülmesine rağmen özellikle sekiz yıllık zorunlu eğitimden sonra kız çocuklarının çoğunun okula gitmediği görülmektedir. Örgün eğitimden yeteri kadar faydalanamayan kadınların Halk Eğitimi Merkezlerinde, mesleki eğitim ve kişisel gelişim programlarına katılarak kendilerini geliştirmeye çalıştıkları görülmektedir. Örgün eğitimden faydalanan kadınların ise meslek seçimlerinde cinsiyet olgusunun ön planda olduğu görülmektedir. Yeterli eğitim olanaklarından faydalanamayan kadınların fiziksel ve psikolojik şiddet ya da cinsel istismara uğradıkları zaman daha fazla sessiz kaldıkları ancak eğitim seviyeleri yükseldikçe kişisel haklarını nasıl korumaları gerektiğini daha iyi bildikleri görülmektedir. Toplumda erkeklerin rolü ev dışında çalışan ve eve bakmakla yükümlü olarak belirlenmiş, kadının rolü ise ev işleri ve çocuk bakımı olarak belirlenmiştir. Cinsiyetlere tanımlanan bu rollerin kadının eğitiminin önüne geçmiştir. Uygulamalardaki öğrenme fırsatlarından elde edilecek bilgi, beceri ve avantajlar içerisinde bulunduğumuz bilgi toplumunda farkındalık oluşturulması açısından önem arz etmektedir. Eğitim ve öğretimlerde kişisel gelişimin yanı sıra mesleki eğitimlerde uygulanarak ekonomik gelişmeye destek verecek insan kaynağını ve kadın istihdamı sağlamaktadır.