Öğretmenlerin İş Motivasyonlari ile Tükenmişlik Durumlarının İncelenmesi


Özet Görüntüleme: 41 / PDF İndirme: 16

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14975893

Anahtar Kelimeler:

iş motivasyonu, tükenmişlik, öğretmenler

Özet

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin iş motivasyonlarını ve tükenmişlik durumlarını derinlemesine incelemektir. Eğitim sektöründe öğretmen motivasyonu ve tükenmişlik hem bireyler hem de eğitim sistemi açısından önemli bir konudur. Öğretmen motivasyonu, öğrencilerin öğrenme çıktıları ve genel eğitim kalitesi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Motivasyon, öğretmenlerin işlerine karşı duydukları ilgi, tutku ve kararlılığı ifade eder. Tükenmişlik, öğretmenlerin kariyer motivasyonlarını olumsuz yönde etkileyebilecek zihinsel ve fiziksel yorgunluk halidir. Öğretmenlerin mesleki motivasyonu çeşitli içsel ve dışsal faktörlerden etkilenmektedir. Yapılan araştırmalar, motivasyonu yüksek öğretmenlerin öğrencilerin daha iyi öğrenme sonuçları elde etmelerine ve öğretmenlerin daha etkili işler yapmalarına yol açtığını göstermektedir. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, Muğla ilinde yaşayan öğretmenlerin iş motivasyonları ile tükenmişlik durumlarını incelemek üzere yapılmıştır. Veriler Google formlar aracılığı ile internet üzerinden çevrimiçi olarak toplanmıştır. Araştırma verileri, SPSS programı kullanılarak detaylı bir analiz sürecinden geçmiştir. Araştırmanın bulgularına göre cinsiyet, yaş ve öğrenim düzeyi gibi faktörlerin iş yaşamındaki tükenmişlik ve iş motivasyonu üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, cinsiyetin iş yaşamındaki tükenmişlik ve iş motivasyonu üzerinde belirgin bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Yaş gruplarına veya öğrenim düzeyine göre de tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Ancak, iş motivasyonu düzeyleri açısından öğrenim düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Son olarak, tükenmişlik ve iş motivasyonu arasındaki ilişki incelendiğinde, yüksek düzeyde ve anlamlı bir pozitif ilişki tespit edilmiştir. Bu bulgular, iş yaşamında tükenmişlik ve iş motivasyonunu anlamak için önemli ipuçları sunmaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Aksu, A. (2010). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılığa etkileri: bir sağlık kuruluşunda uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.

Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.

Alan, U. (2006). Motivasyon Teorileri ve Motivasyonun İş Hayatı Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Amabile T. M. (1993). Motivational synergy: Toward new conceptualizations of intrinsic and extrinsic motivation in the workplace. Human resource management review, 3 (3), 185-201.

Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: işle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 21-46.

Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148

Aydemir, S. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı çalışan rehber öğretmenlerin yöneticilerinin liderlik tarzını algılamaları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Bassett‐Jones N., and Lloyd G.C. (2005). Does Herzberg's motivation theory have staying power? Journal of Management Development, 24(10), 929-943.

Blaskova M. and Gražulis V. (2009). Motivation of human potential: theory and practice. Vilnius: Mykolas Romeris University.

Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel davranış. Siyasal Kitabevi.

Cordes, C. L. and Dougherty, T. W. (1993). A review and integration of research on job burnout. Academy of Management Review, 18 (9), 621-658.

Çam, M. O., Ekitli, G. B., Dökmetaş, B. T. ve Mercan, N. (2018). Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi öğrencilerinin tükenmişlik düzeyinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3), 89-102.

Çelik, A. (2011). Spor Kulüp Yöneticilerinin Çatışmayı Yönetme Stratejilerinin Mükemmeliyetçilik Özellikleri ve Motivasyon Düzeyleriyle İlişkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara

Çınar, Y. (2016). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeyleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Çiçek, D. (2005). Örgütlerde Motivasyon ve İş Yaşam Kalitesi: Bir Kamu Kuruluşundaki Yönetici Personelin Motivasyon Seviyelerinin Tespit Edilerek İş Yaşam Kalitesinin Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi, Adana.

Çoban, A. E. ve Hamamcı, Z. (2008). Stresle başa çıkma programının psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 7(3), 600-613.

Dartey-Baah K, Amoako G. K. (2011). Application of Frederick Herzberg’s TwoFactor theory in assessing and understanding employee motivation at work: a Ghanaian. Perspective. European Journal of Business and Management 3 (9), 1-8.

Deci, E. L. (1972). Intrinsic Motivation, Extrinsic Reinforcement, and Inequity. Journal of Personality and Social Psychology, 22(1), 113-120.

Deci, E. L., and Ryan, R. M. (2000). The ‘what’ and ‘why’ of goal pursuits: Human 158 needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227– 268.

Delfgaauw J. and Dur R. (2007). Signaling and screening of workers motivation. Journal of Economic Behavior & Organization,, 62(4), 605-624.

Dirim, C. (2004). Kriz Döneminde Motivasyon Teorilerinin Geçerliliği ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Dolgun, U. (2010). Tükenmişlik sendromu. Örgütsel davranışta güncel konular, 287, 310

Draulans, V. (2003). The glassceiling: realityormyth? A genderanalysis of leadership. Ethical Perspectives, 10(1), 66 .

Duman, N., Sak, R. ve Sak, İ. Ş. (2020). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumlarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1098-1127. https://doi.org/10.33711/yyuefd.800925

Durmaz, M. (2006). Kişilerarası İletişim ve Motivasyon. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları (17), İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi

Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007). İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının İşgörenlerin Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2.

Dworkin, A. G. (2001). Perspectives on teacher burnout and school reform. International Education Journal, 2(2), 69-78.

Efendi, R., Indartonı, S., and Sukidjo. (2019). The relationship of Indonesia’s poverty rate based on economic growth, health and education. Internatıonal Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 6(2), 323- 330.

Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınevi.

Eren, E. (2015). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayıncılık.

Eren, E., (2006). Yönetim ve Organizasyon ( Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). (6. basım) İstanbul: Beta Yayınevi.

Ergül, H. F. (2005). Motivasyon ve Motivasyon Teknikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 67-79.

Eroğlu, T. (2018). Okullarda Psikolojik İklim ve İş Motivasyonu Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Ersarı G, Naktiyok A. (2012). İş Görenin İçsel ve Dışsal Motivasyonunda Stresle Mücadele Tekniklerinin Rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 81-101.

Ertan, H. (2008). Örgütsel Bağlılık, İş Motivasyonu ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Antalya’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir İnceleme. Doktora Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Afyon.

Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 31-48.

Girgin, G. ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 172-187

Gülşen, C. (2020). Eğitim Yönetiminde Yenilik Uygulamalarının Etkenleri. Turan-Sam, 12 (48), 244-248.

Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S. ve Kutanis, R. Ö. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497.

Işıkhan, V. (2016). Çalışanlarda tükenmişlik sendromu. Akciğer kanserinde destek tedavisi içinde (ss. 366-391), TÜSAD Eğitim Kitapları Serisi, Ankara

Izgar, H. (Editör) (2008). Gürsel, M. vd. Endüstri ve Örgüt Psikolojisi. Konya: Eğitim Akademi Yayınları. (2. Basım)

İkiz, E. (2010). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 25-43.

Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. Journal of Istanbul Faculty of Medicine, 68(1), 29-32.

Kanbur, E. (2005). Toplam Kalite Yönetimi Uygulayan İşletmelerde İşgören Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Mobilya ve Gıda Sektörlerinde Ampirik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.

Kerman E. (2007). İş Motivasyonu ve Sonuçları: Bir Uygulama. Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi Ve Kariyer Danışmanlığı Anabilim Dalı, Ankara

Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon. İstanbul. Alfa Akademi.

Kırca, M.Y (2021). Çalışanların Toksik Liderlik Algısının Örgütsel Sessizlik Ve Motivasyonu Üzerine Etkisi: Pozitif Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Rolü. Doktora Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul

Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.

Koçel, T. (2010). İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon, Organizasyonlarda Davranış, Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar. (12. Basım). İstanbul: Beta Yayıncılık.

Kumar H. and Raghavendran S. (2013). Not by money alone: the emotional wallet and talent management. Journal of Business Strategy, 2013, 34(3): 16-23

Levinson, H. (1996). Burnout. Harvard Business Review, 153–161.

Lockwood, N. (2004). The glass ceiling: domestic and ınternational perspectives, Human Resource Magazine Research Quarterly, 1-49.

Lunenberg, F.C. and Ornstein, A.C. (2013). Eğitim Yönetimi kavramlar ve Uygulamaları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Maslach C. and Jackson S. E. (1981). The Measurement of Expenenced Burnout, Journol of Occupotional Behaviour, 2, 99-113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205 Maslach, C. (1982). Burnout: The cost of caring. ISHK.

Maslach, C. and Goldberg, J. (1998). Prevention of Burnout: New Perspectives. Applied and Preventive Psychology, 7, 63-74. https://doi.org/10.1016/S0962- 1849(98)80022-X

Maslach, C. and Jackson, S. E. (1984), Burnout in Organizational Settings, Applied Social Psychology Annual, 5, 133-153.

Maslach, C. and Jackson, S. E. (1985). The role of sex and family variables in burnout. Sex Roles, 12(7-8), 837–851. https://doi.org/10.1007/BF00287876 98

Maslach, C. and Leither M. P. (1997). The truth about burnout. San Francisco: Jossey-Bass.

Maslach, C., Jackson, S. E. and Leiter, M. P. (1996). Maslach Burnout Inventory Manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists.

Maslach, C., Schaufeli, W. B. and Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annaul Review of Psychology, 52, 397-422. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.397

Maslow,A.(1943).İhtiyaçlarHiyerarşisi.Web:https://tr.wikipedia.org/wiki/Maslow_teo risi. 18.10.2023’te alınıştır.

Msxlabs.org. (2023). Güdülenme Kuramları. Web: Güdülenme (msxlabs.org), 20.10.2023’te erişilmiştir.

Mutlu, C. (2019). Eğitim Örgütlerinde Liderlik Algıları Yönetsel Etik ve İş Motivasyonu Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Mwita J. I. (2003). The role of motivation in performance management: The case of performance-related-pay schemes in British local authorities. Doctoral dissertation, University of Birmingham.

Onaran, O. (1981). Çalışma Yaşamında Güdülenme Kuramları. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.

Öncer, M., (2000). İşyeri Ortamında Çalışanların Performanslarını Etkileyen Fiziksel Çevre Koşulları. (MPM Yayını). Verimlilik Dergisi, 3.

Önen, S. M. ve Kanayran, H. G. (2015). Liderlik ve motivasyon: Kuramsal bir değerlendirme. Birey ve Toplum, 5 (10), 43-63.

Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 30-42.

Özer, B. (2001). Öğrenmeyi öğretme, öğretimde planlama ve değerlendirme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 161-172.

Öztabak, M. Ü. (2018). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı demografik değişkenlere ve faktörlere göre incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (12), 171-222. https://doi.org/10.16947/fsmia.502230

Robbins, S. P. and Coulter, M. (2012). Management. London: Pearson Education Inc.

Robbins, S. P. and Judge, T. A. (2013). Organizational Behavior. New Jersey: Pearson Education Inc.

Rosenbaum, B. L. (1993). Yönetici İçin Küçük Motivasyon Modelleri. Ankara: MF Yayınları.

Royle M. T. and Hall A. T., (2012). The relationship between McClelland’s theory of needs, feeling individually accountable, and informal accountability for others. International Journal of Management and Marketing Research, 5(1), 21-42.

Schabracq, M., Winnubst, J. A. and Cooper, C. L. (Eds.). (2003). The handbook of work and health psychology (pp. 438-463). J. Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/0470013400

Schermerhorn, J. R., Cooper, E. A., Osborn, J. G., Uhl-Bien, M. (2011). Organizational Behavior. Asia: John Wiley & Sons Pte. Ltd.

Sığrı Ü, Gürbüz S. (Editör) (2017). (Paşahmetoğlu A, Yeloğlu A. O. Motivasyon). Örgütsel Davranış (4. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları, 140-175.

Soykenar, M. (2008). Sağlık İşletmelerinde Personelin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesinde Örnek Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Steers R. M, Mowday R. T. and Shapiro D. L. (2004). The future of work motivation theory. Academy of Management review, 29 (3), 379-387.

Steers, R. ve Porter, L. (1983). Motivation and Work Behavior. New York: McGraw Hill.

Şanlı, Ö. ve Tan, Ç. (2017). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 131-142. https://doi.org/10.18069/firatsbed.346496

Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). İstanbul: Beta Yayıncılık

Tınaz, P. (2008). İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Yayıncılık.

Tınaz, P. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Yayıncılık

Tınaz, P., Bayram, F. ve Ergin, H. (2008) Çalışma Psikolojisi ve Hukukî Boyutlarıyla İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım

Tunçer, P. (2013). Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon. Sayıştay Dergisi , (88), 87-108.

Tutar, H. (2004). İşyerinde psikolojik şiddet. İstanbul: Platin Yayıncılık. Tutar, H. (2000). Kriz ve Stres Ortamında Yönetim. İstanbul: Hayat Yayınları.

Tutar, H. (2015). Mobbing (Nedenleri ve Başa Çıkma Stratejileri; Kuramsal Yaklaşım) (1. basım.) Ankara: Detay Yayınları.

Tutar, H. (2016). Davranış Bilimleri. Ankara: Seçkin Yayın Evi, 150.

Tutar, H. (2023a). Genel olarak işyerinde psikolojik şiddet (mobbing), Web: http://www.canaktan.org 09.08.2023’te alınmıştır.

Tutar, H. (2023b). Genel olarak işyerinde psikolojik şiddet (mobbing), Web: http://www.canaktan.org 03.10.2023’te alınmıştır.

Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başaçıkma davranışları, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Utar, H. (2016). Örgütsel davranış (Örgüt teorileri ve çağdaş yaklaşımlar açısından). Ankara: Detay Yayıncılık.

Woodworth, R. S. (1918). Dynamic Psychology. New York: Columbia University Press.

Yagyagil, M. (2015). Article information: constructing a typology of culture in organizational behavior. International Journal of Organizational Analysis, 23, (4), 506-527.

Yeşil, A. (2016). Liderlik ve Motivasyon Teorilerine Yönelik Kavramsal Bir İnceleme. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 158- 180.

İndir

Yayınlanmış

2025-02-28

Nasıl Atıf Yapılır

Erdek, F., & Meteriz, N. (2025). Öğretmenlerin İş Motivasyonlari ile Tükenmişlik Durumlarının İncelenmesi. Premium E-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 9(51), 158–175. https://doi.org/10.5281/zenodo.14975893