Tarih Ders Kitaplarında Kadın (1931-1949)
Özet Görüntüleme: 62
/ 
PDF İndirme: 35
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14266401Anahtar Kelimeler:
kadın hakları, cumhuriyet kadını, imajÖzet
Mustafa Kemal Atatürk’ün kurmuş olduğu Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni rejiminde, güçlü bir toplumsal değişim başlatılmıştır. Bu değişimlerin en köklü olanları ise kadın ve kadın hakları alanında gerçekleşmiştir. Türk toplumunun modern çağdaş bir seviyeye ulaşması için Türk kadınının erkeklerle aynı hak ve özgürlüklere sahip olması amacıyla toplumsal, siyasi, hukukî ve ekonomi alanındaki konumu yeniden belirlenmiş, toplumdaki ödev ve sorumlulukları yeniden tanımlanmıştır. Bu dönemde Cumhuriyet değerlerinin yaşatılmasında ve yeni nesle aktarılmasında en önemli rol kadınlara yüklenmiştir. Kadınlardan, kurgulanan “Cumhuriyet Kadını” imajı çerçevesinde kendilerini yetiştirmeleri, topluma örnek olmaları ve yeni nesli yetiştirmeleri beklenmiştir. Atatürk Dönemi’nde, uygar ve modern bir toplum yaratmada eğitim en önemli araç olarak kullanılmıştır. Eğitimde okullarda öğretilecek konu üstünde büyük bir titizlikle durulmuş bu kapsamda ortaöğretim için hazırlanmış olan Cumhuriyet Tarihi’ne ait ilk tarih ders kitapları, 1931-1932 eğitim öğretim yılında kullanılmaya başlanmıştır. Tarih ders kitapları, Cumhuriyet’in amaçlarını genç kuşaklara öğretmek, yeni Türk kimliğini yaratmak ve toplumsal dönüşümü sağlamak amacıyla yeniden hazırlanmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Akagündüz, Ü. (2020). Osmanlı kadın hareketinin özgün değerlerinden kadınlık mecmuası ve Aliye Haşmet'in "feminizm yahud hukuk-u nisvan meselesi" adlı yazısı. Atatürk Yolu Dergisi, 66, 1-39.
Alanka, Ö., & Mertoğlu, S. (2023). Erken Cumhuriyet döneminde modern kadın kurgusu ve basın: ev kadın dergisi. Akademik Hassasiyetler. 10 (Cumhuriyet özel), 716-745.
Altunbay, M. (2013). Cumhuriyet’in ilk yıllarında kadın mecmualarının rolü ve Asar-ı Nisvan Mecmuası. Turkish Studies, 8(13), 455-467.
Arıkan, G. (1998). Atatürk, Cumhuriyet ve kadın hakları. Erdem, 11(32), 357-366.
Aydın, H. (2015). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türkiye'de kadın. Current Research in Social Sciences, 1(3), 84-96.
Berktay, F. vd. (1994). Kadın hareketinin kurumlaşması. Fırsatlar ve rizikolar. Türkiye’de kadın hareketi tarihsel bir deneyim. Metis Yayınları.
Berktay, F. (2003). Tarihin cinsiyeti. Metis Yayınları.
Berktay, F., (Şimşek, A. (Ed.). (2015). Tarih için metodoloji feminist tarih: Yeni bir gelecek için geçmişi geri almak. Pegem.
Bukarlı, E. (2017). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e kadın kıyafetinin dönüşümü. Turkish Studies, 12(1), 55-78.
Cevri, E. (2020). Cumhuriyet Dönemi’nde kadının çalışma hayatındaki konumu. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
Copeaux, E. (1998), Tarih ders kitaplarında (1931–1993) Türk tarih tezinden Türk İslam sentezine. Ali Berktay (Çev.), Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Çakır, S. (2007). Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi. Birsen Örs (Ed.), Modern Siyasal İdeolojiler içinde. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Çakır, S. (2011). Feminist tarih yazımı: Tarihin kadınlar için, kadınlar tarafından yeniden inşası. Koç Üniversitesi Yayınları.
Çelik, H. (2016). Tarihi süreçte Türk kadını imgesinin sosyal bilgiler güncel ders kitaplarına yansımaları. Turkish History Education Journal, 5(1), 263-279.
Çetinkaya, S. B. (2023). Erken Cumhuriyet’in ulus inşasında bir figür: Afet İnan'ın tarih, yurttaşlık ve kadın haklarına dair fikirleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 343-376.
Deniz, D. (1998). Kadının İnsan Hakları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesindeki kadın davaları. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
Doğan, B. & Toraman, H. (2021). Kadın hareketinde sosyal çalışma öncülerinin yeri: Alice Salomon örneği. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(4), 1580-1595.
Doğru, D. (2023). Türkiye'de kadınların siyasal haklarını kazanması ve siyasal temsilde karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72(1), 247-293.
Eke, N. P. (2023). Cumhuriyet kadınının değişen silüeti: İdeolojik bir araç olarak güzellik yarışmaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(Özel Sayı), 147-170.
Emiroğlu, A. (2022). 1923 ve 1960 arası Türkiye'de kadın hakları ve Türk kadınının edindiği hakları kullanmaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 1186-1198.
Göçeri, Y. D. D. N. (2004). Kadın hareketini etkileyen fikir akımları. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 61.
Gömceli, N. (2019). Süfraj hareketinin İngiliz tiyatrosundaki yankılarına bir örnek: Elizabeth Robins ve Votes for women! (1907). DTCF Dergisi, 59(1), 100-124.
Hamzaoğlu, M. (2017). Tanzimat'tan erken Cumhuriyet dönemine Türk toplumsal ve siyasal yaşamında öne çıkan kadınlar. Lectio Socialis, 2(1), 74-92.
Işık, E. (2021). Erken Cumhuriyet dönemi kadın dergilerinde kadın imajı: ev kadın dergisi örneği. Folklor/Edebiyat, 27(106), 2011-228.
İlkhan, S. (2018). II. Meşrutiyet Dönemi'nde Türk kadını. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 56-76.
Karaduman, B. K. (2023). Cumhuriyet dönemi Türk sanatında kadın. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(Özel Sayı), 79-92.
Karahan, S. D. (2018). Türkiye'de kadın hareketinin kurumsallaşması. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
Kaymaz, İ. Ş. (2010). Çağdaş uygarlığın mihenk taşı: Türkiye'de kadının toplumsal konumu. Atatürk Yolu Dergisi, 12(46), 333-366.
Metintaş, M. Y. (2018). Erken Cumhuriyet döneminde feminizm hareketlerinin ilerleyen dönemde Türk sosyolojisine yansımaları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi. 1(3), 109-117.
Özkiraz, A., & Arslanel, M. N. (2011). İkinci Meşrutiyet Döneminde kadın olmak. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 3(1), 1-10.
Öztürk, Z. T. (2020). Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze Türkiye'de kadın hakları. [Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi]. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük Üniversitesi.
Saygın, I. (1998). Atatürk, Cumhuriyet ve kadın hakları. Erdem. 11(32), 545-558.
Şen Ergün S., & Gelişli, Y. (2021). Atatürk dönemi “Cumhuriyet kadını” imgesinin, ortaöğretim tarih IV ders kitabına yansıması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2), 967-986.
Tarih I Ders Kitabı (1931). Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti.
Tarih II Ders Kitabı (1931). Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti.
Tarih III Ders Kitabı (1931). Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti.
Tarih IV Ders Kitabı (1931). Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti.
Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve siyasal toplumsal hayat. Birikim Yayıncılık.
Tekeli, Ş. (1985). Türkiye'de feminist ideolojinin anlamı ve sınırları üzerine. Yapıt Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 9, 48-66.
Toprak, Z. (1988). Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti. Kadın askerler ve millî aile. Tarih ve Toplum, 9(51), 162-166.
Van Os, N. (2009). Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce. Cumhuriyet'e Devreden Düşünce Mirası. Bora, T. & Gültekingil, M. (Ed.), Tanzimat ve Meşrutiyet'in Birikimi içinde Cilt 1. İletişim Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
