1950 Sonrası Dönemde Sovyetler Birliği’ndeki Siyasal Gelişmelerin Rus Besteci Sofia Gubaidulina’nın Eserleri Ve Müzikal Stili Üzerindeki Etkileri

Özet

Sofia Gubaidulina (1931-), yüzden fazla eseriyle uluslararası alanda kendini kanıtlamış, 20. yüzyıl sonlarından 21. yüzyıla kadar uzanan dönemde polistilizm akımını temsil eden öncü kadın bestecilerden biri olmuştur. Hayatı, bestecilik stili, müziğe olan yaklaşımı ve kariyerindeki farklı dönemler müzik dünyasında iz bırakarak yeni nesil bestecilere ilham kaynağı olmuştur.

1. yüzyılın başında büyük imparatorlukların dağılması sonucu ortaya çıkan ulus devletler, kendilerine ait bir milli kimlik oluşturmak adına ellerinde bulunan mevcut kültürün elemanlarını tanıma yollarına gitmişlerdir. Bu arayışların en çok kendisini gösterdiği alanlardan resim, heykel dışında birisinin de müzik olduğu söylenebilmektedir. Avrupa’da Fransız ihtilalinden sonra belirgin bir hatla kendisini gösteren bu durum, Doğu Avrupa ve Yakın Doğu ülkelerinde kendisine 1920’li yılların başında belirgin bir kimlik edinmiştir. Rusya’da Rus beşlilerinde karşımıza çıkan bu tarihsel olgu, ilerleyen zamanda özellikle modern ve çağdaş klasik müzik alanında yapılan çalışmalarla günümüze kadar devam ederek zenginleşmiştir. Bu bağlamda, 1950 sonrası dönemin Rus bestecilerinden Sofia Gubaidulina da öne çıkan isimlerden biri olmuştur. Besteci, bu tarihsel dönemin etkisi altında yetişmiş ve kariyeri boyunca Rus müziği sahnesinde öne çıkarak bu mirası taşımıştır. Gubaidulina, klasik müziği geleneksel sınırlarının ötesine taşıyan yenilikçi ve deneysel yaklaşımlarıyla tanınır. Özellikle keman repertuvarına kattığı eserler, bu enstrümanların teknik ve duygusal zenginliklerini keşfetmeye olanak sağlamıştır. Rusya'nın zengin müzik geleneğini içselleştirerek, keman ve diğer enstrümanlar aracılığıyla bu kültürel mirası çağdaş bir perspektifle yorumlamıştır. Aynı zamanda diğer enstrümanlarla etkileşim içinde çalışarak müziği farklı boyutlara taşımış ve çağdaş klasik müziğin önemli figürlerinden biri haline gelmiştir. Gubaidulina'nın müziği, hem geleneksel Rus müziği mirasını sürdürmüş hem de çağdaş müziğin sınırlarını genişletmiştir.

Bu çalışmada Sofia Gubaidulina’nın hayatı, çağdaş keman repertuarına kazandırdığı eserler, müzikal dili ve stili kaynak tarama yöntemiyle incelenerek hem Rus keman okuluna hem de dünya genelinde klasik müziğe olan katkıları ortaya konmuştur. Eserlerinin müzik eğitimi veren kurumların müfredatlarında bulunmaması ve icra edilmemesinden dolayı, bu çalışmanın müzik eğitimine ve keman repertuarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.