Byung-Chul Han ve Acının Politikliği

Özet

Çağımızın toplumsal karakteristiklerinden biri algofobi’dir. Acıdan korkma ya da acıdan kaçma, evrensel bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Acı verici tüm hususlar, hayattan sökülüp atılmaktadır. Kişisel ilişkilerden toplumsal ilişkilere, sanattan siyasete, insanın içinde olduğu her alana yansıyan bir acıdan kaçış, çağın hâkim unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Güney Kore asıllı Alman düşünür Byung-Chul Han, Palyatif Toplum adlı eserinde, acının hayattan silinmesinin yol açtığı problemleri ifşa etmektedir. Buna göre palyatif toplum, neoliberal teknolojik düzenin kaçınılmaz sonucudur. Politik arenada, liberal konsensüs adına çatışmadan kaçma, demokrasinin kaybı olarak karşımıza çıkmaktadır. Pandemi döneminde, çıplak hayatta kalma adına uygulanan neoliberal virüs siyaseti, hayatın anlamını da ortadan kaldırmaktadır. Eve kapanma ve toplumsal tüm ilişkilerden kaçınma, pandemi döneminin başat politik buyruklarından biridir. Toplumsallığın kaybı, bir bakıma hayatın da kaybıdır. Teknolojik boyutta ise sosyal medya aracılığıyla “beğen” ve “paylaş”a sıkıştırılan hayat, olumluluğun diktatörlüğüne evrilmektedir. Diktatörlük, tarih boyunca kendini hep baskıyla, kapatılmayla ve olumsuzlukla açığa çıkarmıştır. Çağımızda ise durum farklı, hatta tamamen zıt mahiyettedir. Diktatörlük kendini özgürlükle, olumlulukla, beğeniyle göstermektedir. Byung-Chul Han, bu yeni durumu, palyatif toplumdaki olumluluğun diktatörlüğü olarak tarif etmektedir. Byung-Chul Han, acının ve olumsuzluğun hayattan silinmesinin, insanı tek boyuta indirgediğini söylemektedir. Acıdan, ölümden, olumsuzdan ve pürüzden kaçınan insan, sağlığı mutlaklaştırmadır. Haz, mutluluk ve sağlığın egemen olduğu dünya; Nietzsche’nin ifadesiyle “son insan”ın hüküm sürdüğü bir dünyadır. Han’a göre, hayatı anlamlı kılan, içinde barındırdığı antagonizmadır. Karşıt unsurların birlikteliği, insan yaşamının temel gerekliliğidir. Bu makalede, Byung-Chul Han’ın acının politikliğine dair çözümlemeleri irdelenmiştir. Han’ın Palyatif Toplum adlı eserindeki görüşleri, makalenin omurgasını oluşturmuştur. Ayrıca, düşünürün “şeffaflık”, “olumluluk”, “güzellik”, “enformasyon” gibi kavramları birbirleriyle ilişkileri bağlamında açığa kavuşturulmuştur.