Tahliye Olmuş Hükümlülerde Damgalanma ve İstihdam Sorunları

Özet

Damgalanma bireylerin yaşamlarını olumsuz etkileyen hem aile yaşamlarında hem de toplumda pek çok sorunla karşılaşmalarına neden olan bir durumdur. Özel gereksinimli olmak, hükümlü veya eski hükümlü olmak gibi toplumsal görünürlük açısından hoş karşılanmayan bireylersıklıkla damgalanma ile karşılaşmaktadır. Böyle durumlarda özel gereksinimli bireylere daha çok acıma ile bakılırken hükümlü veya eski hükümlü bireylere korku ile bakılmaktadır.

Bireyler cezaevi sonrası yaşamlarında en çok karşıalştıkları sorun alanları damgalanma ve istihdam ile ilgili sorunlardır. Suça karışan bireylerin topluma tekrar uyum sağlamaları ve rehabilitasyon süreçlerini tamamlamaları için özelikle ishitdam konusu oldukça önemlidir. Buradan hareketle bu araştırma cezaevinden tahliye olan erkek hükümlülerin topluma yeniden entegrasyon sürecinde karşılaştıkları damgalanma ve istihdam sorunlarını incelemeyi amaçlamak için gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yönteminden fenomolojik araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen bu çalışmada, 15 tahliye olmuş erkek hükümlüyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın verileri amaçlı örnelem yönteminden kartopu örneklem yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler yapay zekâ program Gemini 2.5 pro programı aracılığıyla içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiş ve üç ana tema ile dokuz alt kategori oluşturulmuştur. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara bakıldığında, tahliye sonrası bireylerin sosyal dışlanma, işsizlik ve geleceğe dair belirsizlik gibi çok boyutlu sorunlar yaşadığını göstermektedir. Bu sorunlar bireylerin yeniden suç işlemesine zemin hazırlayabilecek riskler taşımaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda tahliye olmuş eski hükümlülere yönelik meslek edindirme kurslarını gerçekleştirilmesi, tahli olmuş birteylere yönelik rehabilitasyon programlarının yapılması ve tahliye olmuş bireylerin istihdamları ile ilgili politikaların geliştirilmesi önerilmektedir.