OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ KÜLTÜRE DUYARLI PSİKOLOJİK DANIŞMA YETERLİKLERİ VE ÇOK KÜLTÜRLÜ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Özet

Bu araştırmanın amacı, okul psikolojik danışmanlarının kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini ve çok kültürlü kişilik özelliklerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinde MEB’e bağlı ilkokul, ortaokul ve lise kamu okullarında görev yapmakta olan 460 okul psikolojik danışmanı oluşturmaktadır. 460 okul psikolojik danışmanın 151’i erkek 309’u kadındır. Araştırmada okul psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlik algılarını belirlemek için Çok Kültürlü Psikolojik Danışma Yeterlik Ölçeği, çok kültürlü kişilik özelliklerini belirlemek için Çok Kültürlü Kişilik Ölçeği kullanılmıştır. Okul psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerinin bazı değişkenlere (cinsiyet, eğitim seviyesi, bilinen dil sayısı, kültüre duyarlı psikolojik danışma ile ilgili ders alıp almadığı ve kültürel olarak farklı danışanlarla çalışma sıklığı) göre incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada bağımlı ve bağımsız değişkenlerin aralarındaki ilişkiye bakabilmek için çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) kullanılmıştır. Okul psikolojik danışmanların çok kültürlü kişilik özellikleri, kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla basamaklı (stepwise) regresyon analizi kullanılmıştır.

Yapılan analizler sonucunda okul psikolojik danışmanlarının kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri, cinsiyet ve kültüre duyarlı psikolojik danışma ile ilgili ders alması değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı görülmektedir. Okul psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlik algıları, farklı kültürden danışanlarla çalışma sıklığı, bilinen dil sayısı ve eğitim düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.

Okul psikolojik danışmanların çok kültürlü kişilik özellikleri, kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerindeki varyansın %35,6’sını açıklamaktadır. Açıklık, kültürel empati, sosyal girişim ve duygusal denge alt boyutları regresyon eşitliğine girerken, esneklik regresyon eşitliğine girmemiştir.