Ortaokul Öğrencilerinin Öz Şefkat Düzeyleri ile Ebeveynlerinin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 350 / PDF İndirme: 166
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11117237Anahtar Kelimeler:
Ortaokul öğrencileri, öz şefkat, ebeveyn tutumlarıÖzet
Araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin öz şefkat düzeyleri ile ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve öğrencilerin öz şefkat düzeyleri ile ebeveynlerinin ebeveyn tutumlarını etkileyen değişkenlerin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ili Çankaya, Yenimahalle, Mamak ve Keçiören ilçelerinde ortaokul öğrenimine devam eden 310 öğrenci ve ebeveynleri oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak araştırmacı tarafından oluşturulan ‘Genel Bilgi Formu’, Çakmak, Kanak ve Özkubat (2018) tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘Çocuklar İçin Öz Şefkat Ölçeği (ÇÖŞÖ)’ ve Özyürek (2018) tarafından geliştirilen ‘Anne Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği (ABTÖ) C Formu’ kullanılmıştır. Araştırmada ‘Çocuklar İçin Öz Şefkat Ölçeği (ÇÖŞÖ)’ ve ‘Anne Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği (ABTÖ) C Formu’ arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla Pearson Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Değişkenlerle ilgili analizlerde ise; T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Post Hoc testlerinden Tukey testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlarda; Anne Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği’nin baskıcı otoriter alt boyutu puanlarında ebeveynlik durumu değişkenine göre babalar lehine, anne eğitim durumu değişkenine göre ilkokul ve ortaokul mezunu anneler lehine, baba eğitim durumu değişkenine göre ilkokul mezunu babalar lehine, anlamlı farklılık saptanmıştır. Çocuklar İçin Öz Şefkat Ölçeğinin pozitif öz şefkat puanlarında 5. sınıf öğrencilerinin lehine; negatif öz şefkat puanlarında ise 7. sınıf öğrencilerinin lehine anlamlı farklılık saptanmıştır. İki ölçek puanları arasındaki ilişki incelendiğinde ise, anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Akın, Ü., Akın, A. & Abacı, R. (2007). Öz-duyarlık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 1-10.
Alpoğuz, D. & Şahin, A. (2014). Demokratik veya otoriter olarak algılanan ana-baba tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin Türkçe dersi akademik başarılarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 53-67.
Alpoğuz, D. U. (2014). Algılanan ana-baba tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarına ve Türkçe dersi akademik başarılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (353354), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ahi Evran Üniversitesi.
Atalay, D. (2018). Ergenlerin anne-baba tutum algısı ve arkadaşlık ilişkileri ile duygu düzenlemelerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (497000), Sağlık Bilimleri Estitüsü, Karabük Üniversitesi.
Atalay, D., & Özyürek, A. (2020). Ergenlerde arkadaşlık ilişkileri ve akran sapması. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2), 249-261.
Aydoğdu, F., & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
Aygün, N. (2021). Algılanan ebeveyn tutumları ile ergenlerin gelecek beklentileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (680783), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Biruni Üniversitesi.
Bacanlı, F. & Çarkıt, E. (2020). Öz şefkatin cinsiyete göre incelenmesi: Meta analiz çalışması. Ege Eğitim Dergisi. 21(2), 01-15. doi: 10.12984/egeefd.648331
Bankoğlu, S. M. (2022). Affetme, öz şefkat, bilişsel esneklik ve depresyonun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (737475), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi.
Behrman R.E., Kliegman R.M. & Jenson H.B. (2000). Growthand Development: Nelson’s Textbook of Pediatrics: Part II,16 th ed, WB Saunders, Phila Delphia, 52-57.
Bluth, K. & Blanton, P. W. (2015). The influence of self-compassion on emotional wellbeing among early and older adolescent males and females. The Journal of Positive Psychology. 10(3), 219-230.
Çakmak A., Kanak M. & Özkubat S. (2018). Çocuklar için öz şefkat ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Turkish Studies (Elektronik), 13(26), 295–305.
Çevik G.B. & Atıcı M. (2008). Lise 3. sınıf öğrencilerinin arkadaşlık ilişkilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 35-50.
Çevik, Ö. & Tanhan, F. (2020). Fear of compassion: description, causes and prevention. Psikiyatride Güncel Yaklasimlar, 12(3), 342-351.
Demiriz, S. & Öğretir, D. A. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 105-122.
Devrim Kahraman, B. (2020). Çocuklarda bilinçli farkındalık temelli öz-yeterlik, öz-şefkat ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (644557), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa.
Gaertner, B.M., Spinrad, T.L., Eisenberg, N., & Greving, K.A. (2007). Parental childrearing attitudes as correlates of father involvement during infancy. J Marriage Fam., 69(4), 962-976.
George, D. & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. New York: Routledge.
Gilbert, P., McEwan, K., Matos, M. & Rivis, A. (2011). Fears of compassion: Development of three self-report measures. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 84, 239-255. DOI:10.1348/147608310X526511
Gökkaya, A. (2020). Anne babaların; enneagram bilgisi, ebeveyn tutumları ve affedicilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (659635), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Maltepe Üniversitesi.
Günalp, A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (217372), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi.
İmamoğlu, S.E. (2012). Orta çocuklukta sosyo-duygusal gelişim. Galip Yüksel (Ed.), Yaşam Boyu Gelişim Psikolojisi içinde (s. 314-324). Nobel.
Karabulut Demir, E. (2007). Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (214208), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
Karadağ, İ. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının sosyal destek kaynakları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (206430), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
Kaya, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. 19 Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (9), 193-204.
Kıcalı, Ü. Ö. (2015). Öz şefkat ve tekrarlayıcı düşünmenin olumsuz duygulanım ve depresyon ile ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (399780), Sosyal Bilimler Fakültesi, Maltepe Üniversitesi.
Koç, M. S., & Korkut Owen, F. (2021). Öz-duyarlığın vücut algısı, beden kitle indeksi, yaş ve ebeveyn tutumları ile ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 130-144.
Kurtoğlu, M. & Başgül Ş. S. (2021). Koruyucu faktör olarak öz-şefkat üzerine bir derleme çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 10(1), 56-65.
Meriç, B. (1999). Grup içinde popüler olan gençlerin bazı kişilik özellikleri üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (82271), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
Mikulincer, M., Shaver, P. R., Gillath, O. & Nitzberg, R. A. (2005). Attachment, caregiving, and altruism: boosting attachment security ıncreases compassion and helping. Journal of Personality and Social Psychology, 89(5), 817–839. https://doi. org/10.1037/0022-3514.89.5.817
Neff, K. (2021). Öz şefkat: kendine nazik olmanın kanıtlanmış gücü. (1. Baskı). Diyojen Yayıncılık.
Neff, K. D. (2003a). The development and validation of a scale to measure self compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250. doi: 10.1080/15298860309027
Neff, K. D. (2003b). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-102.
Neff, K. D. & McGehee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity, 9(3), 225-240.
Özyeşil, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından ı̇ncelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. (280656), Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi.
Özyürek, A. (2018). Anne-baba çocuk yetiştirme tutumları ve üç farklı ölçek geliştirme çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 659-676.
Pekşen Akça, R. (2012). Ana-babaların çocuk yetiştirmede aşırı koruyucu olmaları. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (29), 1-13.
Russell, A., Aloa, V., Feder, T., Glover, A., Miller, H. & Palmer, G. (1998). Sex-based differences in parenting syles in a sam Australian, Journal of Psychology, (50), 89-99.
Sak, R., Şahin Sak, İ.T., Atlı, S. & Şahin, B.K. (2015). Okul öncesi dönem: Anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972-991.
San Bayhan, P. & Artan, İ. (2014). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. Morpa.
Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E., & Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
Şendir, N. T. (2019). Üniversite öğrencilerinde öz-şefkatin yordayıcıları olarak ana babaya bağlanma ve yaşam doyumu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (591098), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
Tanaka, M. Wekerle, C. Schmuck, M. L. & Paglia-Boak, A. (2011). The linkages among childhood maltreatment, adolescent mental health, and self- compassion. Child Abuse & Neglect, 35(10), 887- 898.
Temiz, Ö. (2020). Algılanan anne ve baba tutumunun bağlanma stilleri, öz-şefkat ve benlik saygısı üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (649721), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Okan Üniversitesi.
Uyanık, N. & Çevik, Ö. (2020). Öz‐şefkat gelişiminde bilişsel formülasyonun rolü. Uluslararası Dil, Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Güncel Yaklaşımlar Dergisi (CALESS), 2(2), 660-674.
Uykan, E. & Akkaynak, M. (2019). Ebeveyn tutumları ile çocukların öz düzenlemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6(3), 1620-1644. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/atdd/issue/49325/632027
Werner, K. H., Jazaieri, H., Goldin, P. R., Ziv, M., Heimberg, R. G., & Gross J. J. (2012). Self-compassion and social anxiety disorder. Anxiety Stress Coping, 71(2), 543–558. https://doi.org/10.1080/ 10615806.2011.608842
Yaman, B. (2018). Ebeveyn tutumlarının çocukların mizaç özellikleri ve duygu düzenleme becerileri üzerindeki rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (508352), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Işık Üniversitesi.
Yaprak, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin algıladıkları anne-baba tutumunun diskriminant analiziyle belirlenmesi ve benlik saygısı ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi üzerine bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (179010), Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
Yetgin, G. (2022). 10-12 yaş arası çocuklarda ebeveyn çocuk kapsayıcı işlevinin öz-şefkat ve bağlanma stilleri ile ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. (718372), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul Okan Üniversitesi.
Yıldız, S. A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık, Polis Bilimleri Dergisi, 6(3-4), 131- 150.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.