ZAMBİYA OMBUDSMANI: YAPISAL-KURUMSAL VE İŞLEVSEL YÖNLERİ

Özet

Dünyada ombudsman sistemi, öncelikle bir İskandinav ülkesi olan İsveç’te 19. Yüzyılda ortaya çıkmıştır. Ombudsman, vatandaşların kamu yönetimleri karşısında mağduriyet yaşadıkları ya da hak ihlaline uğradıkları noktalarda şikayetlerini alan ve bu şikayetler üzerine incelemeler yapan kamusal bir teşkilattır. Günümüzde dünyanın hemen hemen tüm devletlerinde uygulama örneği göstermektedir. Ombudsmanın dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinde faaliyet göstermesi, esnek bir yapıya sahip olduğunu ve hukuk devletinin, insan haklarının ve demokrasinin teminatı olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır. Bu bağlamda ombudsman, insanlığın ortak aklı haline gelen liberal demokrasi fikri olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada, Afrika’da Zambiya devleti ombudsmanı, yapısal-kurumsal ve işlevsel yönleri ile açıklanmış ve belirli bir sistematik ile ifade edilmiştir. Araştırmanın yöntemi, betimsel analiz çerçevesinde gerçekleştirilen literatür taramasıdır. Literatür taramasında ülke ombudsmanlığını ifade etmek için Türkçe ve İngilizce bilimsel yayınlar ve kurumların resmi raporları kullanılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre Zambiya Ombudsmanı, önündeki engellere rağmen Afrika’daki başarılı ve öncü ombudsman örneklerinden birini sunmaktadır ve Zambiya demokrasisini güçlendirmektedir.