Opera Sanatının Tarihçesi ve Tanzimat’tan Günümüze Opera

Özet

Yunan mitolojisini tekrar canlandırmak üzere bir araya gelen Camerata topluluğundan Jacopo Peri’nin bestelediği ve İtalyan şair Ottavio Rinucci’nin librettosunu yazdığı “Daphne” isimli opera tarihteki ilk opera olarak kabul edilmektedir. 1594 yılında İtalya’nın Floransa kentinde ortaya çıkan opera sanatı, günümüze kadar çeşitli dönemlerden geçmiştir. Daphne’nin ardından opera sanatını geliştiren ilk besteci Claudio Monteverdi olmuştur. 1607’de sahneye koyulan “La Favola d’orfeo” operası, opera tarihinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilmiştir. Klasik batı müziğinde Rönesans olarak adlandırılan dönemde ortaya çıkan ve hem dramatik hem de müzikal ögeleri ustaca kullanan opera sanatı günümüze kadar pek çok kez değişime uğramıştır. Klasik batı müziğinde dönemler “Rönesans”, “Barok”, “Klasik”, “Romantik” ve içinde bulunduğumuz “Modern” dönem olarak adlandırılmıştır. Barok dönemde büyük gelişme yaşayan opera Henry Purcell, George Friderich Handel gibi isimlerle dönem özelliklerini yansıtmıştır. Klasik dönemde Wolfgang Amadeus Mozart ve Christoph Willibald Gluck gibi bestecilerle, daha dengeli hale gelmiştir. Romantik dönemde duygusal ifade ve büyük orkestrasyonlar açısından zenginleşen opera, Giuseppe Verdi, Richard Wagner ve Giacomo Puccini gibi bestecilerle tarih sayfalarına yazılan eserlere sahne olmuştur. Son olarak içinde bulunduğumuz Modern dönem ise opera sanatında deneysellik ve çeşitliliğin dönemi olmuştur. Modern dönem opera alanında farklı müzikal ve tematik yaklaşımların denendiği dönem olmuştur.

İtalya’da ortaya çıkarak Avrupa’da gelişim gösteren opera sanatı ülkemizde ilk kez III. Selim zamanında sahneye konmuştur. Cumhuriyet döneminden sonraki ilk opera ise konusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından özel olarak seçilmiş ve Türk beşlerinden Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenmiş “Özsoy” operası olmuştur. Bu çalışmada opera sanatının başlangıcından günümüze kadar geçirdiği evreler ve ülkemizdeki yeri incelenecektir.