Mısır’da Türkçe Yazan Arap Bir Şahsiyet: Hüseyin Mucib el-Mısrî ve “Solgun Bir Gül” İsimli Eseri Hakkında

Özet

Tarihin en eski medeniyet merkezlerinden olan Mısır’la Türkiye arasında sağlam tarihî ve kültürel irtibatlar söz konusudur. Türkler Mısır’da bulundukları uzun soluklu devrede devlet yönetiminde önemli değişiklik ve gelişmeler kaydetmişlerdir. Ülkede özellikle idare merkezinin olduğu Kahire sarayında veya yakın çevresinde Türkçe yazan şahsiyetler yetişmiştir. Çoğunluğu şiir yazan bu şahsiyetlerin şiirlerinin divan oluşturacak kadar hacimli olması, ülkede bir dönem belli çevrelerde konuşulan Türkçenin tesirinin bilinirliği açısından ehemmiyetlidir. Mısır’da Türkçe eserler veren şahsiyetlerin ekseri bir kısmı, Türkçe ana dilli olmakla birlikte Arapça ana dilli olanlar da vardır. İşte bunlardan birisi de Hüseyin Mucib el-Mısrî’dir. Mısır’ın en eski Üniversitelerinden olan Kahire Üniversitesi mezunu olan Mucib el-Mısrî, Türkoloji sahasında divan şairlerinden Fuzûlî hakkında hazırladığı doktora teziyle Mısır’ın ilk Türk edebiyatı doktoru ünvanına sahip olmuştur. Türk dili ve edebiyatı hakkında dikkat çekici ve değerli eserler neşretmiştir. İslam edebiyatlarından Arap, Fars, Türk ve Urdu edebiyatlarına da vâkıftır. Osmanlı münevverlerinin bilmesi gereken “elsine-i selâse”’yi yani Arapça – Farsça –Türkçeyi iyi bilmektedir. Bu dillere olan vukûfiyetinden dolayı İslam edebiyatları sahasında mukayeseli çalışmalar yaparak ilim dünyasının dikkatlerini çekmiştir. Hüseyin Mucib el-Mısrî, şark dillerinin yanı sıra İngilizce, Fransızca, Almanca ve Rusçayı da iyi bilmektedir. Kendisi edebiyat araştırma ve yayınlarının yanı sıra Türkçe şiirler de yazmıştır. Bu çalışmada, Hüseyin Mucib el-Mısrî’nin hayatına kısaca değinilerek eserlerinin isimlerinden söz edilecek ve Solgun Bir Gül isimli şiir kitabı tanıtılarak içinden sembolik olarak seçilen birkaç şiir örneği sunulacaktır.