Öğretmenlerin Çevre Duyarlık Algıları
Özet Görüntüleme: 261 / PDF İndirme: 139
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10642753Anahtar Kelimeler:
Çevre, duyarlık, öğretmen, çevre bilinci, farkındalıkÖzet
Bu araştırmada öğretmenlerin çevre duyarlık düzeylerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Pamukkale ilçesinde remi okullarda çalışan öğretmenlerden 234 öğretmene eleman örnekleme seçimiyle ulaşılarak veri toplanmıştır. Araştırma tarama modelinde ve nicel çalışma olarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin çevre duyarlık düzeyleriyle ilgili en yüksek ortalama “Çok yüksek” düzeyinde “Denizlerin/doğal su kaynaklarının kirletilmesi beni üzer.” ve “Yeşil alanlara zarar verici davranışlar beni rahatsız eder.” maddelerindedir. En düşük ortalama ise “Yüksek” düzeyinde “Ambalajında geri dönüşümü olan ürünleri kullanmaya özen gösteririm.” maddesindedir. Diğer maddelerde çevre duyarlıklarının yüksek ve çok yüksek düzeyde olduğu ölçülmüştür. Öğretmenlerin çevre duyarlıkları alt boyutlarda ve genel olarak çok yüksek düzeyde ölçülmüştür. Öğretmenlerin çevre duyarlık düzeylerinin cinsiyet ve medeni duruma göre farklılık göstermediği ancak yaş, kıdem, eğitim düzeyi ve kariyer basamağı olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Öğretmenlerin çevre duyarlık düzeyleri öğretmenlerin yaşlarına göre bilgi/duygu, davranış boyutlarıyla genel çevresel duyarlık düzeylerinde yaşları küçük olanlarla büyük olanlar arasında ve yaşları fazla olanlar lehine yüksek olduğu ve yaş arttıkça çevresel duyarlığın arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Çevre duyarlık düzeylerinin öğretmenlerin kıdemlerine göre boyutlarda ve genel olarak kıdemi yüksek olanlar lehine yüksek ölçülmüştür. Öğretmenlerin çevre duyarlık düzeyleri öğretmenlerin eğitim düzeylerine göre bilgi/duygu ve davranış boyutlarıyla genel çevresel duyarlıkta lisans mezunları lehine yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin çevre duyarlık düzeyleri öğretmenlerin kariyer basamaklarına göre bilgi/duygu ve davranış boyutuyla genel çevresel duyarlıkta kariyer basamağı öğretmen olanlarla uzman ve başöğretmen olanlar arasında ve uzman öğretmen olanlarla başöğretmen olanlar arasında farklılık olup uzman ve başöğretmenler lehine yüksektir.
İndirmeler
Referanslar
Açar, S. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Gözlem Gezisi Uygulamasının Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerisine ve Çevre Duyarlılığına Etkisi, [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tez), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Afsar, B, Al-Ghazali, B. ve Umrani, W. (2020). Corporate social responsibility, work meaningfulness, and employee engagement: The joint moderating effects of incremental moral belief and moral identity centrality. Corp Soc Resp Env Ma. 27,1264–1278. https://doi.org/10.1002/csr.1882
Afsar, B., Cheema, S. and Javed, F. (2018). Activating employee's pro-environmental behaviors: The role of CSR, organizational identification, and environmentally specific servant leadership. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 1–8. (January)
Akandere, G. (2019). Çalışanların Çevresel Tutkusunun Yeşil Davranışları Üzerindeki Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (4), 387-404 .
Akbay, A. Ö., Özçiçek, C., Bal, T. ve Gül, A. (2002). Bireyin Çevre Bilinci ve Gıda Ürünlerin Tüketiminde Çevresel Duyarlılık: Adana İli Örneği, Tarım Ekonomisi Dergisi, 07(1 ve 2), 1-12.
Aktepe, S. ve Girgin, S. (2009). İlköğretimde Eko-Okullar ve Klasik Okulların Çevre Eğitimi Açısından Karşılaştırılması. İlköğretim Online, 8(2), 401-414.
Bıkmaz, H. ve Akben, N. (2007). İlköğretimde Çevre Eğitimi, Çevre Eğitimi, Türkiye Çevre Vakfı Yayınları.
Cheema, S., Afsar, B., Al‐Ghazali, B.M., and Maqsoom, A. (2020). How employee's perceived corporate social responsibility affects employee's pro‐environmental behaviour? The influence of organizational identification, corporate entrepreneurship, and environmental consciousness. Corp Soc Resp Env Ma. 2020;27: https://doi.org/10.1002/csr.1826
Cheema, S., Afsar, B., and Javed, F. (2019). Employees' corporate social responsibility perceptions and organizational citizenship behaviors for the environment: The mediating roles of organizational identification and environmental orientation fit. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 1–13. https://doi.org/10.1002/csr.1769
Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
Çalışkan, M. (2002). Yetişkinlerde Çevre Duyarlılığını Etkileyen Etmenler, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çelikkıran, A. (1997). Çevre Sorunları Ve Eğitim, yayınlanmamış [yüksek lisans tezi], Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çepel, N. (1996). Çevre Koruma ve Ekoloji Terimler Sözlüğü, TEMA Vakfı Yayınları.
Çevre ve Orman Bakanlığı (2004). Türkiye Çevre Atlası. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı Yayını
Demirkaya, H. (2006). Çevre Eğitiminin Türkiye’deki Coğrafya Programları İçerisindeki Yeri ve Çevre Eğitimine Yönelik Yeni Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 207-222.
Deniş, H. ve Genç, H.(2007). Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(0), 20-26.
Devlet Planlama Teşkilatı (1994). Çevre Eğitimi, İnsan Gücü ve Katılım Planlaması. Ankara: VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu.
Dımışkı, E. ve Ünal, S.(1998).UNESCO-UNEP Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi ve Türkiye’de Ortaöğretim Çevre Gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16,142-154.
Doğan, M. (2000). Öğretmen Yetiştirmede Çevre Eğitiminin Önemi, II. Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu,10-12 Mayıs 2000, Çanakkale, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Erol, G. H. ve Gezer, K. (2006). Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarına Çevreye ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. International Journal Of Environmental and Science Education,1(1), 65–77.
Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66.
Ertürk, H. (2009). Çevre Bilimleri. Ekin Yayınları.
Ertürk, M. (2006). İşletme Biliminin Temel İlkeleri. Beta Yayıncılık
Fawehinmi, O., Yusliza, M., Mohamad, Z., Noor Faezah, J. and Muhammad, Z. (2020), Assessing the green behaviour of academics: the role of green human resource management and environmental knowledge, International Journal of Manpower.
Gülay, H. ve Öznacar M. D. (2010). Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin Çevre Eğitimi Etkinlikleri, Pegem Akademi.
Güney, S. (2009). Sosyal Psikoloji, Nobel Yayın Dağıtım.
Kahyaoğlu, M., Daban, Ş., ve Yangın, S. (2008). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42-52.
Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları
Kayıkçı, M. (2003). Türkiye’de Çevre İçin Eğitim ve Katılım. Mülkiye Dergisi, 27(240), 247-267.
Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2009). Çevre Politikası. İmge Kitabevi.
Kim, H., Lee, S. H., and Yang, K. (2015). The heuristic‐systemic model of sustainability stewardship: Facilitating sustainability values, beliefs and practices with corporate social responsibility drives and eco‐labels/ indices. International Journal of Consumer Studies, 39(3), 249–260.
Norton, T. A., Parker, S. L., Zacher, H., and Ashkanasy, N. M. (2015). Employee green behavior: A theoretical framework, multilevel review, and future research agenda. Organization & Environment, 28, 103–125.
Özdemir, S. ve Özmen, H.(2017). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Yönelik Düşüncelerinin Tespiti. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1691-1712.
Öztürk Münir ve diğ. (1998). Çevre Eğitiminde Temel Kavramlar El Kitabı, Zafer A. (Redaktör), Çevre Eğitimi Merkezi Yayınları.
Sencer, Ö. ve Gökmen S. (2004). Tarımsal Ekoloji. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Su, L., and Swanson, S. R. (2019). Perceived corporate social responsibility's impact on the well‐being and supportive green behaviors of hotel employees: The mediating role of the employee‐corporate relationship. Tourism Management, 72, 437–450. https://doi.org/10.1016/j. tourman.2019.01.009
Timur, S. ve Yılmaz, M. (2013). Çevre Davranış Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 317-333.
Türkiye Çevre Vakfı Yayını. (1993). Çevre Eğitimi. Ankara.
Türküm, S. (2006). Çağdaş Toplumda Çevre Sorunları ve Çevre Bilinci. http://w2.anadolu.edu.tr/ aos/kitap/ IOLTP/1268 /unite10.pdf
Uğur, A. ve Öner, M. (2020). Çevreci Çalışan Davranışı: Bütünleştirici Literatür Değerlendirmesi. Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazıları-III. (O. Metin Editör). ISBN: 978-605-7688-11-8.
UNESCO (1978). The Tbilisi Declaration: Final Report Intergovernmental Conference on Environmental Education. Organized by UNESCO in Corporation with UNEP, Tbilisi.
Uzun, N. (2006). Altındağ İlçesi'nde Çevre Eğitimi. Yeşil Sınıf Modeli. Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yayın Organı.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Sosyo-Ekonomik Durumun Çevre Bilinci ve Çevre Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194–202.
Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi ve Türkiye'de Ortaöğretim Çevre Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16, 142-154.
Ünal, S., Mancuhan, E. ve Sayar, A. A. (2001). Çevre Bilinci Bilgisi ve Eğitimi. Marmara Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
Yeşil, M. ve Turan, Y. (2020). Çevresel Duyarlılık Üzerine Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 418-435.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Premium e-Journal of Social Science (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.