“Küresel Cihad” Düşüncesinin Oluşum ve Gelişim Süreci


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15134740Anahtar Kelimeler:
Islamisim, Global Jihad, Muslim Brotherhood, Al-Qaeda, 9/11Özet
İslamcılığın temelleri 19. yüzyılda atılmış, geleneksel İslam’dan kopuşla birlikte modernleşme çabalarıyla şekillenmiştir. Özellikle 20. yüzyılda İhvan-ı Müslimin gibi hareketlerle radikal bir boyut kazanmış, Seyyid Kutub’un düşünceleri cihâdî ideolojiyi güçlendirmiştir. Afganistan'daki Sovyet işgali, cihadı ulus ötesi bir hale getirirken, 11 Eylül saldırıları ve Irak işgali cihâdî hareketlerin küresel boyutta yayılmasına zemin hazırlamıştır. Bu süreçte el-Kaide gibi örgütler, cihâdî ideolojiyi dünya genelinde tanıtmış, ancak 2001 sonrası dönemde yaşanan zorluklar ve iç çatışmalar, bu hareketlerin gücünü zayıflatmıştır. Irak işgali, yeni grupların ortaya çıkmasına yol açarak cihadın dinamiklerini değiştirmiştir. Sonuç olarak, küresel cihad düşüncesi, hem İslam dünyasında hem de uluslararası ilişkilerde önemli etkilere sahip olmaya devam etmektedir.
İndirmeler
Referanslar
Acun, C., Keskin, B. & Salaymeh, B. (2017). El-Kaide’den Htş’ye: Nusra Cephesi. SETA Vakfı.
Apaydın, M.A. (2001). İslamcılık. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (23:67-70). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Bendle, M.F. (2008). Global jihad and the evolution of terrorist-training doctrines. National Observer, (Spring 2008), 28-40.
Bin Laden, O. (2005). Messages to the world: The Statements of Osama bin Laden. B. Lawrence (Ed.). J. Howarth (Translated by). Verso.
Commins, D.D. (2006). The Wahhabi mission and Saudi Arabia. I. B. Tauris.
Çakmaktaş, N. (2019). Cihâdi selefiliğin ideolojik oluşumu. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü. Marmara Üniversitesi.
Demant R., P. (2006). Islam vs. Islamism the dilemma of the muslim world. Westport. Praeger.
El-Anani, K. (2013). The power of the jama‘a: The role of Hasan Al Banna in constructing the Muslim Brotherhood’s collective identity. Sociology of Islam, 1(1-2), 41-63. https://doi.org/10.1163/22131418-00101003
Erkilet, A. (2000). Orta Doğu’da modernleşme ve islâmi hareketler. Hece Yayıncılık.
Gencer, B. (2013). Şeriatçılıktan medeniyetçiliğe İslamcılık: Bir İslamcılık tipolojisine doğru. Türkiye'de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyumu Tebliğleri. (s. 69-99). İ. Kara, A. Öz (Ed.). Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
Gerges, F. (2005). Far enemy, why jihad went global? Cambridge University Press.
Hegghammer, T. (2006). Global jihadism after Iraq war. Middle East Journal, 60(1), 11-32.
Hegghammer, T. (2010). Jihad in Saudi Arabia: violence and Pan-Islamism since 1979. Cambridge University Press.
İnayet, H. (1997). Arap siyasi düşüncenin seyri. H. Kırlangıç (Çev.). Yöneliş Yayınları.
Kenney, J.T. (2006). Muslim rebels: kharijites and the politics of extremism. Oxford University Press.
Kepel, G. and Milelli, J.P. (Ed.) (2008). Declaration of jihad against the Americans occupying the land of the two holy sanctuaries. Al Qaeda in its Own Words içinde. (s.119-130). Pascale Ghazaleh (Translated by). Belknap Press of Harvard University Press.
Kepel, G. (2004). The war for muslim minds: Islam and the west. Belknap Press of Harvard University Press.
Knudsen, A. (2003). Political Islam in the Middle East. Chr. Michelsen Institute Development Studies and Human Rights.
Kutub, S. (2011). Yoldaki İşaretler. Abdi Keskinsoy (Çev.). Pınar Yayınları.
Lister, C. (2016). Jihadi rivalry: The Islamic state challenges Al-Qaeda. Brookings Doha Center Analysis Paper 16. Brookings Doha Center.
Munson, Z. (2001). Islamic mobilization: Social movement theory and the Egyptian Muslim brotherhood. Sociological Quarterly, 42(4), 487-510.
Robinson, G.E. (2017). The four waves of global jihad: 1979-2017. Middle East Policy 24(3), 70-88.
Suellentrop, C. (2002). Abdullah Azzam: the godfather of jihad. Slate. http://www.slate.com/articles/news_and_politics/assessment/2002/04/abdullah_azzam.html
Tanner, S. (2009). Afghanistan a military history from Alexander the Great to the fall of the Taliban. Da Capo Press.
Turner, J.A. (2014). Religious ideology and the roots of global jihad; salafi jihadism and international order. Palgrave Macmillan.
Wiktorowicz, Q. (2001). The new global threat: Transnational salafis and jihad. Middle East Policy, 8(4), 18-38.
Wiktorowicz, Q. (2005). A genealogy of radical Islam. Studies in Conflict & Terrorism, 28, 75-97.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.