Toksik Liderliğin Çalışanların İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Stresin Aracı Rolü ve Buna Yönelik Bir Araştırma
Özet Görüntüleme: 1
/ 
PDF İndirme: 0
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15484949Anahtar Kelimeler:
Toksik liderlik, İşten ayrılma niyeti, Örgütsel StresÖzet
Toksik liderlik, çalışanlar üzerinde güvensizlik oluşturan, onları yönlendirmek yerine manipüle eden ve uzun vadede örgütsel yapıyı zayıflatan sömürü temelli bir liderlik yaklaşımıdır. Bu liderlik anlayışı, çalışanların yoğun bir stres yaşamalarına neden olmakta ve bu stres, zamanla işten ayrılma eğilimlerini artırmaktadır. Araştırmanın temel varsayımı, toksik liderliğin işten ayrılma niyetini arttırdığı ve bu ilişkide örgütsel stresin aracı bir mekanizma olarak rol oynadığıdır. Bu hipotezi test etmek amacıyla, İstanbul’un Güngören bölgesinde tekstil ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde farklı pozisyonlarda çalışan personele anket çalışması uygulanmıştır. Anket formu, katılımcıların toksik liderlik, işten ayrılma niyeti ve örgütsel stres algılarını ölçmek için tasarlanmış geçerli ve güvenilir ölçeklerden oluşmaktadır. Toplanan veriler, istatistiksel analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, toksik liderlik tarzının işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi görülürken, örgütsel stres aracı değişken olarak ele alındığında anlamlı bir etki bulunamamıştır. Ancak, örgütsel stresin alt boyutu olan “iş yükü” aracı değişken olarak ele alındığında toksik liderlik tarzının işten ayrılma niyetine etkisinde kısmi aracılık etkisi olduğu bulunmuştur.
İndirmeler
Referanslar
Bakır, M. (2022). Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranış Düzeyleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Mutlukları Arasındaki İlişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (738475), EB Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2024). Stres ve Başa Çıkma Yolları. Doğan Yayınları
Baytar, Ö. (2010). İş Yaşamında Stresin İşgören Performansı Üzerindeki Etkileri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (273864), SB Enstitüsü, Marmara Üniversitesi
Bester, F. (2012). A model of Work Identity in Multicultural Work Settings. [Unpublished DPhil thesis]. University of Johannesburg
Bothma, C.F.C. ve Roodt, G. (2012). The Validation of the Turnover Intention Scale. SA Journal of Human Resource Management, 11(1), 1-12. https://doi.org/10.4102/sajhrm.v11i1.507
Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve Davranışı. Remzi Kitabevi.
Çelebi, N., Güner, H. ve Yıldız, V. (2015). Toksik Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 249-268. http://dx.doi.org/10.14686/BUEFAD.2015111056
Elangovan, A.R. (2001). Causal Ordering of Stress, Satisfaction and Commitment, and Intention to Quit: A Structural Equations Analysis. Leadership&Organizational Development Journal, 22(4), 159-165. https://doi.org/10.1108/01437730110395051
Eren, E. (1998). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınları.
Ertekin, Y. (1993). Stres ve Yönetim. TODAİE Yayınevi.
Goldman, A. (2006). High Toxicity Leadership Borderline Personality Disorder and The Dysfunctional Organization. Journal of Managerial Psychology, 21(8), 733-746. https://doi.org/10.1108/ 02683940610713262
Güler, Z., Başpınar, N. Ö. ve Gürbüz, H. (2001). İş Yaşamında Stres ve Kamu Kurumlarındaki Sekreterler Üzerine Bir Uygulama. Eskişehir Meslek Yüksekokulu Yayınları.
Gülhan, S.E. (2019). İş Hayatında Stres ve Tükenmişlik Sendromu. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (555511), SB Enstitüsü, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi.
Güney, S. (2006). Davranış Bilimleri. Nobel Yayınevi.
Tutar, H. (2000), Kriz ve Stres Ortamında Yönetim. Hayat Yayıncılık.
Kellerman, B. (2004). Bad Leadership: What It Is, How It Happens, Why It Matters. Harvard Business School Press.
Koçoğlu, M. (2012). Çalışanların Örgütlerine Yönelik Girişimcilik Yönelimi Algıları, Örgüt Desteği, Kariyer Tatminleri ve İşten Ayrılma Niyetleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Otomotiv Sektöründe Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. (317745), SB Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
Küçükodacı, Z.B. (2014). Birey-Örgüt Uyumu, Örgütsel Adalet Algısı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (358415), SB Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
Lee C.H. ve Bruvold N. T. (2003). Creating Value for Employees: Investment in Employee Development, The International Journal of Human Resourse Management, 14(6), 985. https://doi.org/10.1080/0958519032000106173
Lipman-Blumen, J. (2005, January/February). The Allure of Toxic Leaders: Why Followers Rarely Escape Their Clutches. Ivey Business Journal. https://iveybusinessjournal.com/publication/the-allure-of-toxic-leaders-why-followers-rarely-escape-their-clutches/
Mobley, W.H. (1977). Intermediate Linkages in the Relationship Between Job Satisfaction and Employee Turnover. Journal of Applied Psychology, 62(2), 237-240. https://doi.org/10.1037/0021-9010.62.2.237
Oruç, Ş. (2021). Toksik Liderlik Algısının Hizmet İnovasyon Davranışı ve İşte Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Metanetin Düzenleyici Rolü. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. (702297), SB Enstitüsü, Aksaray Üniversitesi.
Robbins, S.P. ve Judge T.A. (2013). Organizational Behaviour (15th Edition). Pearson Education Inc.
Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (1995). Örgütsel Psikoloji. Ezgi Kitapevi.
Sarıdede, U. (2004). Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Bağlılığın İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (147182), SB Enstitüsü, Kocaeli Üniversitesi.
Selye, H. (1976). Stress without Distress. George Serban (Ed.), Pschopathology of Human Adaptation içinde (s.137-146). Springer New York. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-2238-2
Schmidt, A.A. (2008). Development and Validation of The Toxic Leadership Scale. [Unpublished Master Degree], University of Maryland.
Tanşu, M. (2009). Örgütsel Stres Kaynakları ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi ve Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (240202), SB Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi.
Tett, R.P. ve Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, And Turnover: Path Analyses Based on Meta-Analytic Findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293. http://dx.doi.org/10.1111/j.1744-6570.1993.tb00874.x
Yağcı, E. (2020). Toksik Liderliğin Yöneticiye Güven Aracılığı İle Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (630152), SB Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
