Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Kültürün Oluşumundaki Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü ve Buna Yönelik Bir Araştırma


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15742052Anahtar Kelimeler:
Kültür, Örgüt Kültürü, Örgütsel Bağlılık, Dönüştürücü liderlikÖzet
Bu çalışma, çağdaş örgüt yapılarında liderlik tarzlarının örgütsel dinamikler üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Özellikle dönüşümcü liderlik yaklaşımının, örgüt kültürünün oluşumuna etkisi ile bu etkide örgütsel bağlılığın aracılık rolü araştırılmıştır. Dönüştürücü liderlik, çalışanları motive etme, vizyon oluşturma ve bireylerin potansiyelini maksimize etme gibi yönleriyle örgüt kültürünün şekillenmesinde önemli bir unsur olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda çalışmada, örgütsel bağlılığın dönüşümcü liderlik ile örgüt kültürü arasındaki ilişkide aracı bir mekanizma olup olmadığı yapısal eşitlik modeli (SEM) ile test edilmiştir. Ayrıca katılımcıların dönüşümcü liderlik, örgütsel bağlılık ve örgüt kültürü algılarının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma, nicel yöntemle ve ilişkisel tarama modeli kullanılarak yürütülmüş, veriler çevrimiçi anket yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini farklı sektörlerde görev yapan 302 çalışan oluşturmuş, veriler SPSS 26.0 ve AMOS 24 programlarıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, dönüşümcü liderliğin örgütsel bağlılık ve örgüt kültürü üzerinde anlamlı ve pozitif etkiler yarattığını ortaya koymuştur. Ayrıca örgütsel bağlılık değişkeni, dönüşümcü liderliğin örgüt kültürü üzerindeki etkisinde kısmi aracı rol üstlenmiştir. Bulgulara göre, örgüt kültürünün güçlendirilmesinde sadece liderliğin yeterli olmayabileceği, çalışanların örgüte olan duygusal ve normatif bağlılıklarının da kritik rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Demografik değişkenlere göre anlamlı farklılıklar da raporlanmıştır. Bu çalışma, yönetsel stratejiler geliştirirken dönüşümcü liderliğin ve örgütsel bağlılığın birlikte değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Akdoğan, E. (2002). Öğretim elemanlarının algıladıkları liderlik stilleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akdoğan, S. (2019). Sosyal zekâ ve kültürel zekânın dönüşümcü ve etkileşimci liderlik ile ilişkisine yönelik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1–18. https://doi.org/10.1111/j.2044-8325.1990.tb00506.x
Ay, A. Ş. (2014). Örgüt kültürü: Kuramsal bir bakış. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 19–36.
Aydın, B. Y. (2017). Örgüt kültürü ve lider üye ilişkileri bağlamında aile şirketleri üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 28(83), 1–23.
Bakan, İ., Büyükbeşe, T., Erşahan, B., & Kefe, İ. (2013). Kadın çalışanların yöneticilere ilişkin algıları: Bir alan çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 72.
Bayrakçı, E. (2022). Lider kavramı üzerine metaforik bir çözümleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 112.
Bayraktaroğlu, S., Ersoy Yılmaz, S., & Can, M. (2014). Kurumsal sosyal sorumluluk algısının örgütsel bağlılığa etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 106.
Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125–139.
Çalık, T. (2003). Performans yönetimi. Gündüz Eğitim Yayıncılık.
Dağlı, A., Elçiçek, Z., & Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1765–1777.
Danışman, A., & Özgen, H. (2003). Örgüt kültürü çalışmalarında yöntem tartışması: Niteliksel- niceliksel yöntem ikileminde niceliksel ölçümler ve bir ölçek önerisi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 91–124.
Diker, O. (2017). Örgütlerde kültür sarmalında liderlik: Turizm endüstrisinde bir araştırma. Detay Yayıncılık.
Eraslan, L. (2006). Liderlikte post-modern bir paradigma: Dönüşümcü liderlik. Journal of Human Sciences, 8(1), 1–2.
Ercan, Ü., & Sığrı, Ü. (2015). Kültürel değerlerin liderlik özelliklerine etkisi: Türk ve Amerikalı yöneticiler üzerine bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi, 48(3), 96.
Erkmen, T., & Bozkurt, S. (2015). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık ilişkisinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 197–227.
Güney, S. (2007). Yönetim ve organizasyon (2. baskı). Nobel Yayıncılık.
Gürkan, G. Ç. (2006). Örgütsel bağlılık: Örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve Trakya Üniversitesi'nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İbicioğlu, H., Özmen, İ., & Taş, S. (2009). Liderlik davranışı ve toplumsal norm ilişkisi: Ampirik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 1–23.
İşcan, Ö. F. (2006). Dönüştürücü/etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel değişikliklerin rolü. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 161.
Kahya, C. (2013). Dönüştürücü ve etkileşimci liderlik anlayışları ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide örgütsel güvenin rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karcıoğlu, F. (2010). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1–2), 265–270.
Özden, K., & Najimudinova, S. (2013). Örgüt kültürü görsel öğelerinin örgüt çalışanları tarafından algılanması: Bişkek örneği. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 8(29), 4813–1.
Şimşek, A. (2014). Örgüt kültürü: Kuramsal bir bakış. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 19–35.
Telli, E., Ünsar, S., & Oğuzhan, A. (2012). Liderlik davranış tarzlarının çalışanların örgütsel tükenmişlik ve işten ayrılma eğilimleri üzerine etkisi: Konuyla ilgili bir uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, 2(2), 135.
Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 5–6.
Yücel Batmaz, N., & Gürer, A. (2016). Dönüştürücü liderliğin çalışanların içsel motivasyonu üzerindeki etkisi: Yerel yönetimlerde karşılaştırmalı bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 479.
Yücel, İ., & Koçak, D. (2017). Personel güçlendirme ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide örgüt kültürünün moderatör etkisinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 147–161.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS)

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.